Nieuwjaarstoespraak van burgemeester Van der Tak

Naaldwijk 06.01.2015 – Burgemeester van der Tak hield maandagavond voor een volle Oude Kerk aan het Wilhelminaplein zijn nieuwjaarsspeech voor 2015.

En dat deed hij als volgt;

‘Dames en heren, goedenavond,

Hartelijk welkom in deze Oude Kerk, waar u bent binnengekomen onder een mooi gerestaureerde toren. Boven klinkt het carillon weer!
Namens onze Raad en het college van burgemeester en wethouders van Westland mag ik u van harte een gezond, goed en gelukkig nieuwjaar toewensen. Voor u en voor allen die u lief zijn. Ik breng daar graag een toost op uit.

Vanavond kijken we terug op 2014, en spreken we onze verwachting uit over het jaar dat voor ons ligt.

2014: een jaar met grote – zoals pastoor Steenvoorden het in de Kerstnacht zei: droeve – gebeurtenissen, waardoor ons wereldbeeld kantelt. Brandhaarden ver weg die plotseling oplaaien en ook hun weerslag hebben op de Westlandse samenleving. Een vliegtuig dat neerstort. MH17… wie zal die letter/cijfercombinatie ooit vergeten. We zien de beelden van de wrakstukken. Complete gezinnen in een paar seconden weg. Een vader die tijdens de herdenkingsbijeenkomst de namen en leeftijden noemt van zijn dochter, zijn schoonzoon en twee kleinkinderen. Die vader uit Monster die zijn enige dochter Elsemiek van 17 moet verliezen. Heel Nederland rouwt, in kerken klinken gebeden. Mensen vinden elkaar in verbondenheid en troost.
Zo wordt ook Nederland partij in een geopolitiek conflict tussen de Oekraïne versus de separatisten en Rusland, met een handelsboycot tot gevolg. Een boycot die de groente- en fruitsector in het hart treft. En daarmee wordt een brandhaard ver weg een brandhaard in eigen huis.

Brandhaarden: het binnenlands conflict in Syrië wordt uitgebreid. In het Midden-Oosten ontstaat een nieuwe partij onder de noemer Islamitische Staat. Wie had er in de lente van vorig jaar nog van ISIS gehoord? Onmenselijke beelden verschenen in alle media. Nog zo’n brandhaard ver weg, die een brandhaard in eigen huis tot gevolg kan hebben. Nu staat wekelijks in het kader van politie en justitie, openbare orde en veiligheid op mijn agenda de radicalisering en mogelijk vertrek van radicale jongeren. Het bewijs van non-integratie. Maar ook de bescherming van de moskee.

Wat een scherp contrast met mooie gebeurtenissen in dat jaar, want die waren er ook, zeker in Westland. Landenteams trainen bij Hockeyvereniging Westland en op het WK-hockeyterrein staat het prachtige Westland Greenhouse.
En wat te denken van de feestelijke viering van 10 jaar gemeente Westland.

Mag ik nog wat markante gebeurtenissen voor u op een rij zetten:

• Natuurlijk de gemeenteraadsverkiezingen die tot gevolg hadden dat het college werd uitgebreid met de VVD als nieuwe coalitiegenoot. Met wethouder Ouwendijk als nieuw collegegelid, die met een sluitende begroting zijn eerste visitekaartje afgaf. En waarbij de raad zich intensief met de  financiële positie bezighoudt.

• Raadsleden, leden van de commissie MO hebben samen met de wethouders De Goeij en El Mokaddem en de afdeling Samenleving met man en macht gewerkt aan de grootste decentralisatie van taken op het gebied van jeugdzorg, ouderenzorg en werk en inkomen in de afgelopen 30 jaar.

• De komst van de nieuwe participatiewet betekent dat mensen met een beperking aan het werk moeten in reguliere banen. In ons Westland werken we aan een lokaal sociaal akkoord samen met ondernemers, VNO-NCW en het MKB Westland. Desiree Curfs, dank je wel voor jouw doorzettingsvermogen met charme.

• Mede op aandringen van wethouder Weverling heeft minister Asscher de Wet Aanpak Schijnconstructies ingediend. Met deze wet kunnen uitbuiting, verdringing en oneerlijke concurrentie op arbeidsvoorwaarden worden teruggedrongen.

• De voortgang van de centrumplannen is onmiskenbaar. Kijk naar de realisatie van de Oranjewijk in Wateringen, naar Kwintsheul, waar de bouw van de Kastanjehof gestaag vordert en ’s-Gravenzande waar de sloophamer beukt. Maar ook Poeldijk vernieuwt nu zichtbaar.

• Voor Naaldwijk en Waelpark liggen forse bouwplannen ter behandeling op de raadstafel.

• Zichtbaar is ook de uitvoering van het Waterplan in Maasdijk en De Lier en met de oplevering van de Zwethzone zijn er hectares groen en recreatiegebied bijgekomen.

• Mede door de inzet van onze wethouder Verkeer en Vervoer, Bram Meijer, werden tientallen knelpunten binnen het school-thuisrouteproject aangepakt.

• In november werkten in één weekend 300 mensen, tientallen vrachtwagens en hijskranen om het Westerleeplein op maandag in gebruik te stellen. Een belangrijk onderdeel van het grootste Westlandse infrastructuurproject van de laatste decennia: het door alle Westlanders veelbesproken 3-in-1 project, met die enorme verkeerspleinen en de fameuze kleine versie van de Erasmusbrug, ’de Snelbinder’. Overigens, heeft u het nieuwe ANWB-bord Maasdijk-Oost al gezien?

• Met inzet van wethouder Duijvestijn is een Green Deal afgesloten met het Rijk voor een boring naar de Triaslaag op vier kilometer diepte.

• Tegelijkertijd zitten we prominent aan tafel met Mainport Rotterdam over het benutten van havenwarmte.

• Westland bouwt aan haar toekomst met als resultaat een veel betere bereikbaarheid en een duurzamer Greenport.

• Westland kende vorig jaar weer een aantal regionaal en landelijk erkende uitblinkers: de WOS werd uitgeroepen tot de beste lokale omroep van Nederland, 4Evergreen won de Tuinbouwondernemersprijs, Van der Valk+De Groot won de MKB Ondernemersprijs 2014, Dael is 1 van de Best Managed Companies 2014, Rijk Zwaan staat wederom nummer 1 op de Hillenraad 100 en Ben Sosef wint de Publieksprijs van de Nationale SchildersVakprijs 2014. Chapeau voor deze topondernemers!

• De waardering van de sociale kracht van het Westland met haar duizenden vrijwilligers kwam vorig jaar tot uiting in de uitreiking van 42 Koninklijke Onderscheidingen, 20 WestlandStekken, een gemeentelijke erepenning in zilver en een gemeentelijke erepenning in goud (ereburgerschap).

Het is weliswaar een flinke opsomming, maar slechts een verkorte versie van alle inzet en prestaties in het afgelopen jaar. Samen met de Westlandse ondernemers, de toppers in de zorg, onderwijs, politie en de vele vrijwilligers. Fantastisch!

Dames en heren,
De jaarwisseling is in onze gemeente redelijk rustig verlopen. Waren er vorige jaarwisseling nog 111 incidenten, nu bleef het beperkt tot 36 incidenten en werden er 14 mensen aangehouden. Zo was er sprake van schandalig gedrag van jongeren in de Nachtegaalstraat in Honselersdijk, gingen drie auto’s in vlammen op en was er een brand in het fietsenhok van basisschool De Kameleon in ‘s-Gravenzande. De brandweer moest in totaal 38 keer uitrukken terwijl dat in het jaar daarvoor nog het dubbele was. Daarentegen hadden we op nieuwjaarsdag wel de verwoestende brand bij groothandel Joop Gardien op bedrijventerrein De Woerd in Naaldwijk.
Typisch Westlands: de getroffen bedrijven draaien alweer.
En u ziet: met twee landelijke kampioenen – de ploegen van De Lier en ’s-Gravenzande – in ons midden kunt u op onze brandweermensen rekenen, dag en nacht.

De overgang naar een nieuw jaar is als het staan op een tweesprong. Op een tweesprong moet je kiezen welke kant je op wil.
Ook in de regio hebben we op de tweesprong een keuze gemaakt. Sinds 1 januari is het Stadsgewest Haaglanden verleden tijd, we verwelkomen met 23 gemeenten de Metropoolregio. Ondanks alle scepsis daarover participeert Westland met behoud van eigen grenzen, taken en identiteit in het Dagelijks Bestuur en met vertegenwoordigers in commissies. De raadsleden Spaans en Van Rossum in de adviescommissie Vervoersautoriteit, de leden Van der Wilk en Van der Mark in de adviescommissie Economisch Vestigingsklimaat en de heer Varekamp in de Rekeningcommissie.
Het past in het streven om regionaal, landelijk en internationaal te durven acteren. Bovendien is mijn mening dat je beter aan tafel kunt zitten en meepraten, dan dat er over je gepraat wordt en anderen de beslissingen nemen zonder dat je invloed hebt kunnen uitoefenen.

De tweesprong van 2015 vinden we vooral terug in onze economie, de sociale kracht en de samenleving.

Allereerst de Economie.

Op economisch gebied mag er dan – wat Nederland betreft – enig optimisme zijn over de economische groei, de situatie in de Greenport Westland/Oostland baart grote zorgen. Na jaren van moeizame prijsvorming en afzet is de Russische boycot met name voor de groentesector een nieuwe tegenvaller. En dat voor een sector die van levensbelang is voor Westland.
Het zeer recent uitgebrachte McKinsey-rapport over de toekomst voor het Nederlandse glasgroentecluster – opgesteld in opdracht van de tuinbouworganisaties en banken – laat het overduidelijk zien: er is zeer ernstige financiële nood bij meer dan 50% van de groentebedrijven en er is sprake van groeiende en betere concurrentie uit Spanje en Marokko.

Tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst vorig jaar sprak ik over een nieuwe werkelijkheid die was ontstaan. Die nieuwe werkelijkheid dient zich nu aan.
De Nederlandse glastuinbouw staat op een tweesprong: kies je voor gezamenlijke actie of voor ‘ieder voor zich’. Die keuze moet dít jaar worden gemaakt. En eigenlijk is die keuze er niet: om de ratrace naar de bodem tegen te gaan ligt de oplossing in samenwerking vanuit een heldere concernstrategie. In coördinatie op sectorniveau, in de invoering van een Hollandlabel. Samenwerken in robuuste en marktgerichte telersverenigingen. Mijn verwachting is dan dat over enkele jaren er nog maar 400 tot 450 bedrijven over zullen zijn.
Voor Westland betekent het dat oorspronkelijke familiebedrijven samengaan en dat handelshuizen een moderne topcoöperatie vormen.

Cruciaal is ook de rol van de banken. De positie en opstelling van de grootste en belangrijkste tuinbouwbank is de afgelopen jaren sterk veranderd. Staat na alle centralisatie van besluitvorming die bank nog wel met beide benen in de tuinbouwgrond? Juist nu, in slechte jaren, moeten banken hun positie binnen de tuinbouw opnieuw waarmaken.  

Een positieve ontwikkeling is dat bloemenveiling FloraHolland weer opfleurt en teruggaat naar haar corebusiness als logistieke draaischijf en bemiddelaar. Flowering the world together.

Mag ik eveneens wat internationaler kijken. Uit een VN-rapport blijkt dat we wereldwijd er 600 steden ontstaan – waarvan 125 in Azië – met meer dan 20 miljoen inwoners. Dan wordt Feeding the city een belangrijk issue.
Ook daar staan we op een tweesprong: houden we het bij het bekende waarbij Westlandse topbedrijven als Brinkman, VEK en Priva de techniek naar elders brengen of gaan we ook hier een slag maken. Door grotere consortia te vormen om onze internationale markt te vergroten en te intensiveren. Meedoen in de wereld, internationalisering in alle aspecten van de keten.
Tijdens het afgelopen staatsbezoek aan Japan en Zuid-Korea heeft Koning Willem-Alexander er nadrukkelijk op gewezen: voor het oplossen van de wereldvoedselproblemen is de tuinbouwsector enorm belangrijk.

Dan de sociale kracht.

Op de tweesprong van decentralisatie van taken zijn er belangrijke keuzes gemaakt:  

• Door een raadsbrede motie is er sprake van een zachte landing. Voor mensen die hulp bij het huishouden nodig hebben of een PGB hebben blijven de budgetten gelijk.

• De inkoop van zorg is succesvol afgerond. Dat betekent dat iedereen die nu zorg ontvangt die ook in 2015 zal krijgen.

• Voor minima zijn er vangnetten, om te voorkomen dat kwetsbare burgers tussen wal en schip vallen.

• Kort en goed: gekozen is om uit te gaan van de kracht van Westland – het informele circuit. Dichtbij onze inwoners, dichtbij elkaar, dichtbij jezelf; samen oplossingen zoeken. Met hulp van sociaal makelaars en zorgregisseurs. Met de onmisbare ondersteuning van Vitis Welzijn.

• 2015: dit is het jaar waarin burgemeesters zich gaan inzetten tegen kindermishandeling en seksueel misbruik. Ook ik ga mij hard maken voor de veiligheid van kinderen en roep u op om hetzelfde te doen. Kindermishandeling? Bemoei je ermee! 

Tot slot de Westlandse samenleving.

Ook hier dient en tweesprong zich aan. Al geruime tijd ontvang ik maatschappelijke signalen dat we steeds meer – zoals Youp van ’t Hek het treffend verwoordde in zijn oudejaarsconference – we meer dan ooit met onszelf bezig zijn en al gauw last hebben van een ander. Voor veel mensen is het tegenwoordig ‘niet goed of het deugt niet’. Er is altijd wel wat te klagen of te zeuren. Soms terecht, maar vaak ontbreekt wat relativering en overheerst cynisme. Weigeren we te kijken naar wat goed gaat. Dat we internationaal hoog scoren op allerlei gebieden, zoals onderwijs en gezondheidszorg. Ja, ook onze tuinbouw. Laten we eens wat verder kijken in de wereld en zien wat daar gebeurt en daar geleden wordt en zet dat af tegen onze verworvenheden. Wat geef je door aan je kinderen, aan je medewerkers, aan je kiezers? Kortom: laten we minder zeiken en zeuren en vooral onze zegeningen tellen. Durf op de tweesprong te kiezen voor waardering in je medemens en voor samenwerken aan welvaart en welzijn. Voor lef om het goede te doen en weldaad te tonen. Om een raadslid te citeren dat mij een poëtisch mailtje stuurde: Soms kijken we teveel naar binnen, maar naar buiten hebben we het te winnen.  

We leven in een nieuwe, blijvende werkelijkheid. Ook een die kansen biedt, mogelijkheden kent en uitdagingen pakt.
Ja, we zien de schaduw van de recessie. Maar dat is een andere schaduw dan die waar je overheen kunt stappen.    
We hebben maar één stap nodig. Laten we op de tweesprong in 2015 die ene stap zetten: over onze schaduw heen.

Ik wens u een goed jaar toe.’