Toename ongelukken door betonblokken in de berm

Westland 15.08.2015 – Op donderdag 13 augustus 2015 konden we het laatste verkeersongeluk voorbij zien komen waarbij de vele betonblokken langs Westlandse wegen

– dit keer langs de Molenbroeklaan in Honselersdijk –  een rol speelden. Westland Verstandig heeft zelf geprobeerd de incidenten – bermongevallen – met betonblokken te inventariseren.

In 2014 zijn er tenminste 4 incidenten geweest en nu in 2015 staat de teller inmiddels ook al op 4. (Zie de links naar de betreffende berichten op Westlanders.nu.) Uit deze berichten is af te leiden dat er diverse oorzaken zijn en uit de foto’s is ook te zien dat die betonblokken veelal moeilijk of niet zichtbaar zijn.

Bij de fractie is niet bekend of er meer ongevallen zijn geweest en hoeveel incidenten er zijn geweest met alleen materiële schade of dat ook langzaam verkeer, voetgangers, hardlopers en fietsers de dupe zijn geworden van ‘hard contact’ met die blokken.  Ook de gaten langs wegen zijn veroorzaker van onheil. Westland Verstandig wil dat de bermen veiliger worden ingericht en dat de gemeente meer werk maakt van die veiligheid en daarbij de adviezen van de SVOW volgt. ( https://www.swov.nl/rapport/R-2014-23.pdf )

Westland Verstandig heeft al eerder richting de gemeente, o.a. in de werkgroep beheerplannen, aandacht gevraagd voor de vele nadelen van de betonblokken, met name voor de verkeersveiligheid. Overigens ook voor de vele fietspaaltjes op fietspaden schieten hun doel wat dat betreft voorbij, want er voorkoming van sluipverkeer wordt de veiligheid van de fietser er niet beter op. Elk obstakel op of langs de weg is een extra veiligheidsrisico. Het blijkt uit de eigen inventarisatie dat het aantal ongelukken, waarbij betonblokken een rol spelen, lijkt toe te nemen. Gelukkig zijn hierdoor nog geen doden gevallen, maar er zijn wel aanzienlijke persoonlijke en materiële schades. Ook verkeersdeelnemers die moeten uitwijken door het gedrag van andere verkeerdeelnemers lopen extra risico met die obstakels.

Veilige inrichting en beheer: “nog een weg te gaan”

De gemeente is verantwoordelijk voor een veilige inrichting en beheer. De vraag is of deze betonblokken daaraan bijdragen. Waarom legt de gemeente die blokken er eigenlijk neer, zo zou je je kunnen afvragen. Wij vermoeden om het wegdek (zijkanten) en naastgelegen berm te beschermen. We zien echter op talloze plaatsen dat dat met die betonblokken niet lukt, zowel wegen brokkelen af als de bermen lijken hier en daar gatenkaas en worden dus toch kapot gereden, en soms ook de betonblokken, vooral door vrachtwagens. Verder blijkt in de praktijk, zo is ook te zien op de foto’s op de website (bijlage), dat deze blokken vaak niet of nauwelijks zichtbaar zijn door het hoge gras en door verkleuring van de blokken. Zeker als het donker is vallen ze daardoor niet meer op. Het lukt de gemeente kennelijk niet om dat veilige beheer voldoende uit te voeren.

Daarbovenop komt dat het gras maaien extra duur wordt, omdat het machinaal maaien met grote maaimachines niet meer overal kan en dus niet voldoende is. Het is nodig rondom de blokken ‘met de hand’ na te maaien. Er zijn ook alternatieve oplossingen om wegdek randen en bermen te beschermen, die veiliger zijn voor de verkeersdeelnemers. Bijvoorbeeld met redresseerstroken (ribbelranden) direct naast de weg. Ook die worden in Westland hier en daar toegepast.

Westland Verstandig sluit met voorgaande aan op de adviezen van SWOV, die hiernaar wetenschappelijk onderzoek heeft gedaan. Het voorkomen van obstakels en bermgaten en zorgdragen voor redresseerstroken wordt geadviseerd door de SWOV.

Fietspaaltjes: “weg ermee”

Een vergelijkbaar veiligheidsprobleem doet zich ook voor met de fietspaaltjes op fietspaden – bedoeld om de doorgang voor auto’s te blokkeren – die een extra risico opleveren voor fietsers. Door het toenemende aantal fietsers, w.o. veel elektrische fietsers, wordt het risico op ongelukken groter. Ook hier zou een andere afweging gemaakt moeten worden met plaatsen van fietspaaltjes.

De fractie van Westland Verstandig wil zo weinig mogelijk fietspaaltjes die een veiligheidsrisico inhouden voor de fietsers. Volgens de SWOV is één van de 7 enkelvoudige fietsongelukken te wijten aan die paaltjes. Dit blijkt uit een onderzoeksrapport van de SWOV over de toepassing van die Ontwerpwijzer Fietsverkeer van CROW. Ook blijkt dat veel gemeenten nog een weg te gaan hebben. Westland Verstandig vraagt zich ook af in welke mate bij de Westlandse fietspaden deze ontwerpwijzer, i.h.b. voor obstakelvrije inrichting, wordt toegepast.

Bovenstaande leidt voor de fractie Westland Verstandig tot de volgende vragen:

1.      Verkeersveiligheid / Incidenten

a.      Waren de incidenten (zie bijlage)  bij de gemeente bekend?

b.     Zijn er bij de gemeente (en hulpdiensten) meer bermongevallen, waarbij betonblokken en/of  gaten een rol speelden, bekend? Zo ja, graag een overzicht?

c.      Is er informatie beschikbaar over aantal personen met persoonlijke schade? En materiële schades? Zo ja, dan ontvangen wij die graag.

d.      Is het aantal incidenten inderdaad gestegen? Zo ja/neen, waaruit blijkt dat?

e.      Is de gemeente aansprakelijk gesteld? Zo ja, in hoeveel gevallen? Wat is daarvan de uitkomst? 

f.       Wat is het Westlandse beeld over incidenten betreffende bermongevallen bij redresseerstroken?

g.      Is het College bekend met het factsheet bermongevallen van de SWOV en het daarin vermelde inzake oorzaken van bermongevallen en verhoogde kans op ernstige ongelukken?

2.      Stand van zaken weg/berm bescherming, zoals betonblokken (en grote grijze natuursteenblokken) en redresseerstroken (ribbelranden).

a.      Hoe effectief zijn de betonblokken t.o.v. ribbelranden als het gaat om beschermen wegdek en bermen en verkeersveiligheid?

b.     Welke andere functies hebben die blokken naast beschermen wegdek en berm? 

c.      Hoeveel betonblokken liggen er (geschat) in de openbare ruimte langs wegen in Westland in beheer bij de gemeente / hoeveel strekkende kilometer is op die wijze ingericht?

d.      Hoeveel strekkende kilometer is ingericht met verschillende soorten ribbelranden?

e.      En hoeveel strekkende kilometer heeft geen van beide voorzieningen?

3.      Kosten/baten betonblokken versus redresseerstroken of alleen groen

a.      Wat zijn per strekkende afstand (bijv. 100 m lang, 2 m breed) de kosten van het een of het ander (2.c-2.e)? Dan gaat het om investeringskosten, kapitaallasten en onderhoud van zowel beschermingsmateriaal en bermgroen en ook meer/minder onderhoud wegranden in de huidige beheersituatie?

b.     En in de situatie met voldoende aandacht voor veilige inrichting en beheer (zie SWOV-onderzoek)?

4.      Governance, aanbesteding en toezicht bermen

Duidelijk is op de foto’s in de bijlage en ook uit eigen ervaringen van onze fractie dat het veilige beheer van de bermen naast wegen in de praktijk te wensen overlaat. Veelvuldig komen gaten voor en liggen obstakels verborgen in het groen.  

a.      Wie bepaalt of de inrichting gebeurt met ribbelranden of betonblokken? Heeft de Raad daarvoor de kaders gegeven, het College, is dat door het College aan de ambtelijke organisatie gedelegeerd of is dat aan de leverancier(s) die het openbaar gebied naast wegen beheren over gelaten? Graag toelichten met documenten.

b.     (preventief) De gemeente besteedt het beheer openbare ruimte uit. Op welke wijze is in de afspraken met leveranciers geborgd dat de bermen actief onderhouden worden vanuit het oogpunt veiligheid? Volstaan kan worden met het verstrekken van de specificaties in de bestekken die daarover duidelijkheid verschaffen.

c.      (reactief) Hoeveel meldingen zijn er vanaf 2014 binnengekomen bij het Meldpunt Leefomgeving (of via de Wijkschouw) die samenhangen met gebrekkig bermonderhoud, w.o. gaten en slecht zichtbare obstakels langs wegen?

d.      In hoeveel van die meldingen is er ook sprake van veiligheidssignalen?

e.      Hoe is daarmee omgegaan? 

f.       Hoe wordt het toezicht in de praktijk uitgevoerd?

5.      Ontwerpwijzer Fietsverkeer CROW en fietspaaltjes

a.      Gebruikt de gemeente de Ontwerpwijzer Fietsverkeer? Graag toelichten op welke wijze en in welke mate?

b.     Wordt dat als eis meegenomen in bestekken bij aanbestedingen? Zijn hiervan voorbeelden van recente aanbestedingen? Zo ja, welke?  

c.      In welke mate voldoet de huidige inrichting van fietspaden aan de Ontwerpwijzer Fietsverkeer van CROW? 

d.      Hoeveel fietspaaltjes in fietspaden die in beheer zijn bij de gemeente staan er in Westland?

e.      Kan het College 3 voorbeelden noemen van bestaande fietspaaltjes die niet voldoen en 3 voorbeelden die wel voldoen? Zo ja, welke zijn dat?    

f.       Hoeveel van de huidige fietspaaltjes (geschat) zouden tenminste moeten verdwijnen teneinde te voldoen aan de Ontwerpwijzer Fietsverkeer?

De fractie van Westland Verstandig verzoekt u de vragen binnen de daarvoor gestelde termijn schriftelijk te beantwoorden.

Hoogachtend,

Leo Geubbels

Namens de fractie Westland Verstandig