Naaldwijk 13.03.2021 – Op 28 februari ontdekte ik dat ons minibos, wat wij het Monnikenbos noemden, toepasselijk, omdat het langs de Monnikenlaan in Naaldwijk lag,
volledig was verwoest.
De voorgeschiedenis van dit minibos begint in 2015/16. Toen lanceerde ik, samen met Groei&Bloei Westland het plan LeefbosWestland. Daarin en bij hoorde dat wij ook braakliggende stukjes grond in de gemeente als minibos wilden beplanten, toen nog Tiny Forest genoemd. Minibosjes zouden, samen met het aanwezige groen en natuur in Westland belangrijke stapstenen worden voor insecten, vlinders en dieren. Het was uiteraard een taak voor de gemeente, wij droegen een plan aan, een burgerinitiatief, dat gepaard met een petitie (de eerste in Westland), naar de raad ging, daar werd het bijna een rel met de antigroenen. Omdat Westland al decennia de minst groene gemeente van Nederland is, er nog steeds meer groen verdwijnt en in woonwijken ook nauwelijks goed (en voldoende) groen en geen parkje komt, was die nood hoog. Temeer daar er een zware klimaatopgave ligt, en een waterprobleem, hittestress en een biodiversiteitsprobleem. En dan moet ook genoemd worden dat groen flink bijdraagt aan de volksgezondheid, schone lucht en zuurstof. En bomen halen CO2 uit de lucht en dat is van belang vanwege de opwarming. Hier valt nog veel meer over te zeggen en onderzoek maakt duidelijk, hoe groener hoe beter. In Westland vinden veel politieke partijen dit alles van weinig belang, bouwen is wat telt. In 2018 is dit via de groene stemwijzer duidelijk gemaakt.
Het begin
Met toenmalig wethouder Meijer is al intensief gesproken om te vergroenen en om ons plan LeefbosWestland en de mini leefbosjes daarin te passen, hij wilde graag, maar wist hoe moeilijk het lag. Het grote plan is zeer uitgekleed aangenomen en zoals gebruikelijk in een la verdwenen. Inmiddels was Natuur-Westland opgericht. Over de minibosjes is met wethouder Snijder opnieuw gesproken, ook met ambtenaren. Het college nam het wel op in haar coalitiewerkplan. Voor een mini leefbos is grond nodig 200 tot 600 vierkante meter, en in of bij een woonwijk want het moet een samenwerkingsplan zijn van de gemeente, de bewonersvereniging en minimaal 1 school. Dan wordt het een project van hen en heeft het meer kans. Het werkt dan positief op de leefbaarheid van een wijk en leidt ook tot meer waardering voor natuur. Het minibos kan door de school ook gebruikt worden als natuurleerobject en/of om daar natuurlessen te geven.
Met Natuurlijk Delfland maakten wij een projectplan, dus een opzet die tot aanleg en beheer zou leiden. Dat is echter nooit bij de gemeente tot een concrete afspraak gekomen.
Het Monnikenbos
Intussen was ik zelf al inheemse soorten bomen en struiken aan het verzamelen om met de kinderen te planten zodra een eerste minibos zou worden aangelegd. En ik heb ik ze twee jaar lang opgekweekt. Dat waren inmiddels ca. 130 potten met jonge aanplant, sommigen al meer dan 1 meter hoog. Via overleg met de groenafdeling en de gemeentelijke ecoloog Paul Moerman, kregen wij een stuk grond langs de Oranjesluisweg toegewezen, eigenlijk te groot voor ons. Dat stuk werd echter snel weer ingetrokken door de gemeente en toen kregen wij het stukje aan de Monnikenlaan. Dat was echter zwaar vervuild. Men had daar net een nieuw theatergebouw neergezet en het parkeerterrein en de beplanting overhoop gehaald. Een aantal forse bomen die op het parkeerterrein stonden zijn door de ecoloog nog gered en herplant op het stuk dat wij kregen toegewezen. Op ons verzoek het stuk grond op te schonen is een bedrijf ingehuurd, dat heeft slecht werk geleverd en alleen het zichtbare vuil weggehaald en zelfs zeer onvolledig. De grond was hard, doorspekt met puin, plastic, ijzer en andere rommel. Ook was het middendeel bij regen ondoorlatend, dus de ondergrond had daar een harde plaat. En het landje was vergeven van kweekgras en ander woekerende kruiden. Geen goed begin.
Toch zijn wij ondanks de vervuiling daar gaan planten, we hadden geen keus en natuurlijk ook blij dat we dat stukje mochten gebruiken. Met drie mensen van Natuur-Westland en Natuurlijk Delfland, plus natuurliefhebber Leo Boekestijn hebben we alles geplant. En wel zo dat de bomen echt boom zouden kunnen worden, dus met voldoende afstand. Daartussendoor hebben we lager blijvende struikjes geplant en alvast een klein deel stinsenplanten. Overal zijn stokjes bijgezet om bij het maaien te voorkomen dat ze het niet zouden overleven.
Aanvullend hebben we aan het Zuideinde, op een braak liggend stuk land, zaailingen geoogst zoals els en wilg en we hebben van Harry Schonewille nog een paar prachtige Pinussen gekregen (deze Pinussen zijn de enigen die het hebben overleefd). Ook is er ingeboet en enig onderhoud door mij gepleegd, zoals rond de boompjes het onkruid verwijderen.
De afspraak was dat de gemeente een paar keer per jaar het onkruid zou maaien en een bedrijf zou bij droogte watergeven. Dat is in het begin nog gegaan, maar toen kwam Corona en ging het hek op slot. Met een bord dat betreding tot een zware straf zou leiden! Verwildering trad in en bij de hittegolf van 2020 kon geen water worden gegeven aan de jonge aanplant. De verwildering op zich was niet zo erg, en een zegen voor de bijen, vlinders en dieren daar. Maar verstikking van lagere struikjes dreigde. Al is de natuur sterk. En weet je, als je niets doet ontstaat er vanzelf een bos. Mijn oproep aan de gemeente was dan ook; laat het met rust, wacht af en we bezien de ontwikkeling! Helaas de norm in Westland is; alles moet kort gemaaid, want dat is mooi, dus het bos moest om!
In ons minibos aan de Monnikenlaan zijn op 1 april 2020 door ons de volgende soorten geplant. Waarvan veel inheemse soorten.
2 Pinus (een speciale soort pijnboom) was een geschenk van Harry Schonewille, 7 Pinus, (zwarte den), 2 Picea (spar), 5 Taxus, 7 Fagus (beuk), 7 larix, 7 Betula (berk), 5 Sorbus (lijsterbes), 4 Ilex (hulst), 4 Fraxinus (es), 3 Castanea sativa (tamme kastanje), 1 Hippocastanus (paardenkastanje), 3 Juglans (walnoot), 20 Alnus (els), 20 Salix (wilg-soorten), 10 Buddleja (vlinderstruik), een paar Viburnums, 5 Aesculus parviflora, 5 Sambucus (vlier), 6 Ligustrum vulgare (Liguster), 5 Cornus alba, 6 Amelanchier (krentenboompje), 2 Chaenomeles (dwergkwee), 3 Corylus avellana (gewone hazelaar) 2 Fagus sylvatica (haagbeuk), 1 Prunus laurocerasus (laurierkers) en 3 Quercus (zomereik)
Ook zijn enkele fruitsoorten geplant zoals gele kroospruim wat een vroeger veel aangeplante soort was in Westland, en nog diverse soorten klein blijvende soorten struiken en heesters. De al aanwezige Rosa rugosa welke restanten waren van de groenstroken daar, hebben we laten staan. Ook stonden er al een aantal jonge eiken ca. 5 m hoog.
De bedoeling was nog aan te planten: Frangula alnus (vuilboom) Viburnum opulus (Gelderse roos), Creataegus monogama (eenstijlige meidoorn) en Prunus spinosa (sleedoorn).
Bij het verdelen is ook rekening gehouden met goede uitgroei van soorten zoals methode Raad aangeeft. Totaal zijn daar, inclusief inboeten bijna 200 boompjes en struiken geplant. Met de gemeente-ecoloog was overlegd om ze ruim te planten zodat ze uit konden groeien tot volwaardige bomen en struiken.
Aan de zijde van het parkeerterrein waren vooral een aantal mooi bloeiende lagere struiken geplant zoals vlinderstruik en Viburnum, dit omdat de mensen daar van de verenigingen dan ook wat bloeiends zagen. Er was ook een klein begin gemaakt met aanplant van stinsenplanten.
Hiermee zou een mooi stukje bos kunnen ontstaan met ook licht en ruimte en kansen voor stinsenplanten. Indien nodig zou nog aanvullend worden geplant met andere inheemse soorten. In een wat later stadium was het de bedoeling om ook enkele houtwallen en stapelmuurtjes te maken en er zouden een paar boomstammen worden neergelegd om te kunnen verteren, goed voor de biodiversiteit. De 2 dode bomen zouden blijven staan, staand dood hout is ook belangrijk.
Het einde
Rond 25 februari heeft een bedrijf een foutje (bedankt) gemaakt door ons minibos bij de Monnikenlaan geheel om te ploegen. Ik heb daarover contact opgenomen met de betreffende ambtenaar en die was ook niet blij. Excuses volgden en suggesties om opnieuw een stuk grond te verkrijgen om weer een bos aan te planten… Toen belde Leo Boekestijn, hij had het drama op Twitter gezet. Toen is de publiciteit aan de gang gegaan, het resultaat is bekend.
In overleg heeft Natuurlijk Delfland een mail naar wethouder Snijders gestuurd voor opheldering. Ook is duidelijk dat nu er een bos is omgehaald, men niet gaat herplanten voor het Schefferkampbos, maar voor het Monnikenlaanbos. De gemeente moet dus voor de Schefferkampbomen ergens anders een plek zoeken!
Vervolgens belde de betrokken ambtenaar mij. Ik heb vanaf het begin met hem contact. Hij is kundig en ter wille en vind het erg wat er is gebeurd. Hij kent ook de onmogelijkheden in Westland voor wat betreft natuur en groen, zit er ook mee. Het minibos was weg en er lag een, nu wel, schoongemaakt en gefreesd stuk land, het kan dus wel!
De epiloog
Waarom is het Monnikenbos omgeploegd? Dat zit zo, de gemeente moet nog vanwege de kap in 2017 van het Schefferkampbos herplanten. Ze hebben daar destijds 3 stukken grond voor aangewezen. Dat waren:Piet Struijkweg/Monnikenlaan in Naaldwijk, het Wenpad bij Poeldijk en een locatie aan de Haagweg/Madeweg in Monster. In totaal zouden er 14.900 vierkante meter aan bomen worden geplant.
Aan de Piet Struijkweg hebben ze de laatste tijd veel grondwerk verzet en zijn inmiddels bomen aan het planten. Waar ons minibos stond wilde de gemeente tussen de boompjes door een slinger freesen en daar hun jonge bomen planten, tussen 7 en 10 per vierkante meter. Ik heb dat afgeraden en gevraagd ons landje te laten groeien, er af te blijven en zien hoe het zich ontwikkelt. Toch hebben ze doorgezet! En zoveel boompjes per meter planten is ook onzin, dan kan je 90 % weggooien. Maar ja, de gemeente denkt nu eenmaal anders over herplanten en natuur, zij moeten het herplantingsprobleem Schefferkamp oplossen. En voor die herplant hebben ze gewoon veel te weinig ruimte, dus hoe meer stammen per meter, hoe beter is hun visie. Beter gezegd in Westland wil men geen ruimte maken voor natuur en groen, dus proppen ze te veel op een kluit. Een boom en een struik, ze hebben allemaal een bepaalde ruimte nodig om tot volwassenheid te kunnen uitgroeien.
Terugdraaien kan niet, de gemeente zoekt naar een oplossing. Men denkt er aan ons ergens anders opnieuw een stukje land geven, de gemeente bereid het voor en wij mogen onze boompjes (zelf aanschaffen) daar planten en na een paar jaar dragen wij het over aan de gemeente, zoiets!
Aad van Uffelen