Watergebruik in 2019 licht gedaald

Nederland 01.07.2021 – Het drinkwatergebruik door huishoudens is in 2019 afgenomen met 3% ten opzichte van het jaar ervoor, maar steeg bij bedrijven.

Voor het tweede jaar op rij gebruikte de landbouwsector door de droogte relatief veel water. De waterproductiviteit (toegevoegde waarde per onttrokken kubieke meter zoetwater) van bedrijven verbeterde. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.

Het drinkwatergebruik van huishoudens kwam in 2019 uit op 818 miljoen m3. Omgerekend per hoofd van de bevolking werd 130 liter drinkwater per dag gebruikt. In 2018 was dit 134 liter met kanttekening dat deze twee jaren relatief droog waren. Van 2003 tot en met 2017 daalde het huishoudelijk drinkwatergebruik per inwoner van 138 tot 125 liter per dag.

Deze daling van het watergebruik ging samen met het zuiniger worden van huishoudelijke apparaten. De laatste jaren is er echter een grillig patroon te zien door wisselende weersomstandigheden. In relatief droge zomers gebruikten huishoudens meer drinkwater voor het sproeien van de tuin of het vullen van een zwembadje.

Bedrijven gebruikten 386 miljoen m3 leidingwater in 2019, 3 miljoen meer dan in 2018. Leidingwater bestaat uit drinkwater en industriewater. Industriewater maakte een vijfde deel uit van het totale leidingwatergebruik door bedrijven in 2019. Leidingwater wordt door waterleidingbedrijven geproduceerd met oppervlakte- en grondwater en vormde met 1,3 miljard kubieke meter een relatief klein deel van het totale watergebruik. In totaal werd 14,7 miljard kubieke meter onttrokken aan zoet of zout oppervlaktewater en grondwater.

De onttrekking van oppervlaktewater voor drinkwatervoorziening, landbouw, energievoorziening en industrie, is vanaf 2003 gedaald met 4% tot 13,5 miljard in 2019. De daling komt volledig op conto van zoet oppervlaktewater, waarvan het gebruik met 29% is afgenomen. In 2019 is de zoetwater onttrekking echter met 5% gestegen ten opzichte van 2018. Er wordt steeds meer zout water onttrokken voor koelwater, vanaf 2003 nam het gebruik hiervan toe met 62% (met name voor de energievoorziening).

Koelwater wordt na gebruik teruggeloosd op het oppervlaktewater en is opnieuw beschikbaar voor gebruik, in tegenstelling tot irrigatiewater dat verdampt of in de bodem trekt. In 2019 is het watergebruik in de landbouw 77% hoger dan in 2017, maar 15% lager dan in 2018. In 2018 en 2019 werd meer grondwater en oppervlaktewater gebruikt voor irrigatie dan in eerdere jaren vanwege droogte in het groeiseizoen. Drinkwater wordt in de landbouwsector vooral gebruikt voor drenking van dieren en voor schoonmaak. Drenking van vee laat een stabiele trend zien en is afhankelijk van het aantal landbouwdieren.

Waterproductiviteit bedrijven verbetert
In 2019 bedroeg de waterproductiviteit van bedrijven € 85,85 per m3. Dit betekent dat er per kubieke meter onttrokken zoet water gemiddeld € 85,85 wordt toegevoegd aan de economie. In 2012 was dit nog € 57,64 per m3. Over de periode 2012-2019 is de waterproductiviteit met 49% gestegen. Belangrijkste oorzaak is de daling (-37%) van het gebruik van zoet oppervlaktewater voor koeling bij de elektriciteitscentrales, maar ook zijn bedrijven door technologische innovaties het water steeds efficiënter gaan gebruiken.

De waterproductiviteit van de drankenindustrie is het hoogst van de industrieën die water gebruiken in hun productieproces, gevolgd door de voedingsmiddelenindustrie en de papierindustrie. Deze sectoren gebruiken naar verhouding het minste water voor koeling: een groot gedeelte van het water dat ze gebruiken wordt opgenomen in het eindproduct. Bij de chemische industrie en energievoorziening dient het onttrokken zoet oppervlaktewater meer ter koeling. Deze sectoren zijn erg waterintensief en hebben daarmee een lage waterproductiviteit. Ook de landbouw is een waterintensieve sector. De landbouw onttrekt in droge perioden veel grondwater voor beregening. Het jaar 2018 was bijvoorbeeld erg droog, wat meteen invloed heeft op de waterproductiviteit binnen de sector (een daling van 24% ten opzichte van 2017). Het gebruik van bodemwater (wat door gewassen via de wortels wordt opgenomen uit de bovenste laag van de bodem) is niet inbegrepen in de berekening.