De Wesp is een vriend

Naaldwijk 26.07.2024 – 2024 is het jaar van de wesp. Maar de wesp is eng en moet dood, dat hoor ik vaak! Maar waarom?

Wat doen wespen eigenlijk en kan de mens vredig samenleven met deze diertjes? Hoe erg is de angstboodschap ‘wapen u tegen de wesp’ of ‘de terrorwesp is gespot’! Deze angsttrend in het nieuws zien we ook voor dieren en vogels, vooral roofvogels en insecten moeten het ontgelden. Het komt door weinig kennis bij mensen over de natuur. Omdat we steeds verder van haar afdwalen, zien we alles wat we niet kennen als een gevaar. Het besef dat alles met alles samenhangt is verdwenen.
Elk levend wezen heeft een rol in de biodiversiteit en daarom is er leven op aarde mogelijk. We moeten het ‘holistisch denken’ zoals de oermens dat deed, weer herontdekken dan leren we weer de magie van de natuur.

Wespen zijn zelden gevaarlijk, soms lastig. Men wil de gewone limonadewesp dood en de hoornaar zeker, mensen denken dat alle wespen gevaarlijk zijn. Dood maken lost geen probleem op, al doen vooral insectenbestrijders ons geloven!

360 soorten bijen, het gaat slecht met ze

Er zijn in Nederland drie groepen bijen, de honingbij, solitaire en hommels.
Er zijn ook zweefvliegen (vliegen) die op een wesp of een bij lijken (mimicry). Wespen, bijen en zweefvliegen is een bont gezelschap en ze vervullen belangrijke taken in de biodiversiteit, ons voedsel en ecosystemen.

Gewone aardhommel. Dit is een groep inheemse hommels, ze nestelen veelal in de grond. Ze komen in februari al uit de grond. Omdat er dan vaak te weinig bloemen zijn kunt u ze helpen door ze wat suikerwater te geven.

De doodskopzweefvlieg, lijkt op een wesp. Zweefvliegen zijn de belangrijkste bestuivers van bloemen, landbouwgewassen en vruchtbomen. Hun larven eten bladluizen. Zweefvliegen kunnen stil in de lucht hangen. Helaas gaat het uitsterven van zweefvliegen dramatisch snel.

Veel soorten wespen
Er zijn ca. 5000 soorten wespen in Nederland, zoals: solitaire wespen, graafwespen, veldwespen, limonadewespen (Duitse wesp) en hoornaars. De meesten zijn heel klein, je kan ze vaak zien bij een insectenhotel. Wespen zijn onmisbare schakels in een gezonde natuur.
Wespennesten kunnen overal zitten, bestrijden doet u alléén als ze op een gevaarlijke plek zitten, zoals in huis of bij een speeltuin. Laat ze anders rustig zitten.
De meeste wespen zijn vleeseters, dit brengen ze naar hun jongen, hun beloning is zoetigheid.
Wespen zijn belangrijk in de natuur, ze vangen vliegen, mieren, spinnen, oorwurmen, rupsen, muggen en eten van dood vlees, zelfs eten ze de buxusmotrups. Een nest van 2500 wespen ruimt wekelijks 65.000 tot 100.000 muggen e.d. Maak ze dood en u krijgt een steekmuggenplaag! Weet dat ook huismussen, koolmeesjes, zwaluwen en vleermuizen heel goede luizen- en steekmuggenbestrijders zijn.
Wespen zorgen ook voor bestuiving en zijn zelf weer voer voor bijv. de grauwe vliegenvanger, de bijeneter en de wespendief. Maar ook libellen, kevers en spinnen, de das, kikkers en zelfs wespen eten andere wespen.

De vriendelijke Saksische wesp in de tuin van de auteur, zij kraakten een vogelnestkastje. Saksische wespen, prachtig hoe ze hun nest opbouwen, totaal geen last van.

Waarom sterven insecten uit
Ruim de helft van de bijensoorten dreigt uit te sterven. Dat komt door gebrek aan wilde bloemen, en dus insecten. Steeds meer habitat, dus hun leefomgeving, gaat verloren. Stikstof, droogte, klimaatverandering zoals temperatuurstijging en vooral de vele bestrijdingsmiddelen zoals neonicotinoïden zijn een aanslag op insecten. Ook op veel planten uit een tuincentrum zit gif.
Deze gifsoorten komen op en in planten, in het water en dus ook in prooidieren zoals bladluizen. Juist de stapeling aan gifsoorten is een killer.
Bijen en zweefvliegen uitmaken deel uit van de ‘Nationale Bijenstrategie’. Omdat het onze belangrijkste bestuivers zijn, moet de achteruitgang worden gestopt. Ze staan daarom op de Rode lijst.

Wespenbestrijding

Tienduizenden wespennesten worden jaarlijks onnodig met gif bestreden, dat gif maakt ook andere nuttige insecten dood en het komt in de natuur wat ook weer schadelijk is. Weet u dat eind augustus/september en van sommige soorten al eerder, wespen vanzelf doodgaan. Gif spuiten is dus geen goed idee. Wist u dat door dat gif ook de natuurlijke bestrijders van insecten zoals de roofmijt doodt, dus de onbalans in de natuur neemt door gif gebruiken steeds verder toe.

Alleen de limonadewespen komen op zoetigheid af en pas in de nazomer dat komt omdat dan de nesten klaar zijn en ze geen zoetigheid meer ontvangen. Klimaatverandering / temperatuurstijging veroorzaakt meer plaaginsecten en de komst van exoten. Ophangen van nepnesten schijnt weinig te helpen en wespenvallen doden ook nuttige insecten, zelfs vlinders, doe het dus niet.

Insectenlampen met UV licht of LED+ ook wel vliegenlampen genoemd, trekken vliegende insecten aan. Er zijn drie soorten; met hoogspanning, met kleefplaten en met een aanzuigsysteem. Primair doden ze vliegen, maar ook wespen, muggen etc. Ook natuurlijke vijanden en andere soorten worden in de val worden gelokt en dan kunnen die hun werk als biologische bestrijder niet meer uitvoeren! Dit soort schijnoplossingen dus niet doen! De wespenstichting kan soms helpen met verplaatsen van een nest op een diervriendelijke methode.

Gewone wesp, etend van een peer. Deze limonadewesp bouwt een nest van houtvezels. De jongen brengt hij groot met het vlees van luizen, rupsen en andere insecten. Pas in augustus/september als de jongen zijn uitgevlogen komt hij op het terras zoeken naar zoetigheid.

Weetjes

Wespen zijn nuttig, zijn niet agressief, zijn niet lastig en blijven geen jaren op dezelfde plek zitten. Zonder wespen word je door muggen lek gestoken en dansen de luizen. Monsterwespen bestaan niet, wel grote zoals koninginnen, de middelste wesp en de hoornaar. De vriendelijke Europese hoornaar (paardenwesp) leeft vooral in boomholtes. Hij eet vliegen en muggen, maar lust ook wel een gewone wesp.

De Europese hoornaar is een grote wesp tot bijna 4 cm.

De Aziatische hoornaar is een exoot die soms wel schadelijk is, die doodt ook honingbijen en andere bestuivende insecten. Deze wordt vaak wel bestreden. Hij maakt in het voorjaar nesten op een beschutte plek. In de zomer maken ze nesten in hoge bomen.

Zweefvliegen lijken vaak op een bij of wesp, maar kunnen niet steken. Alleen vrouwtjeswespen kunnen steken, dat is ook zo bij muggen. Wespen zwermen niet, bijen wel. Wees dus eens wat liever voor wespen, bijen en alles wat daarop lijkt.

Tips:

1. Alleen de gewone wesp en de limonadewesp zijn in augustus lastig. Hoornaars doen niets, tenzij u te dicht bij hun nest komt. Sla niet naar een wesp, het kan deze agressief maken en dan steek hij juist. Blijf kalm dan gaat de wesp vanzelf weg. Ga niet gillen of roepen en voorkom dat een wesp juist dan in uw mond vliegt, die steken zijn gevaarlijk.
2. Drink niet uit een blikje, wees voorzichtig met buiten eten en drinken, dek het af. Draag geen felgekleurde kleding.
3. Doe geen sterke parfums op en voorkom dat u gaat zweten. Loop ook niet met blote voeten in de tuin want er zijn soorten die in de bodem hun nest maken.
4. Wespen kunnen blijven steken, een hommel kan dat ook. Een bij maar een keer, maar dan moet je wel de angel verwijderen. Hommels zijn niet agressief en een bij steekt alleen als hij bedreigd wordt. Als u allergisch bent moet u wel oppassen en voorzorg nemen.
5. Zet achterin de tuin een schaal met rijpe vruchten of suikerwater, dan hebt u minder last op het terras.
6. Sla een wesp niet dood, de kans dat zijn familie komt helpen is groot. Er zijn bepaalde geuren zoals rozemarijn en lavendel die wespen op afstand houden.
   Toch gestoken, koel de plek dan met ijs of een verkoelende zalf. Bij een ernstige allergische reactie altijd de dokter bellen, zeker als u in de mond of hals bent gestoken.
7. Koop alleen biologische tuinplanten en vooral zoveel mogelijk inheemse soorten. Dubbelbloemigen hebben insecten en wespen niets aan. Plant vroegbloeiende soorten als krokus, sneeuwklokje en laat paardenbloemen bloeien.
8. Hang in de tuin ook een of meer bijenhotels op waar wilde solitaire bijtjes en wespen hun eitjes kunnen leggen.
9. Laat u niet misleiden door bedrijven die insecten vernietigen.

Hoornaarzweefvlieg (stadsreus) lijkt op een wesp, wat een mooi diertje, hij is 2 cm groot. Aan de twee korte voelsprieten op de kop ziet u dat het geen wesp is. (Zweef)vliegen hebben twee vleugels en wespen vier. U ziet ze van juni tot oktober.

Wespen, bijen en hommels zijn bijzondere, mooie en nuttige beestjes, al kunnen ze steken, maar ja de natuur heeft nu eenmaal veel bijzondere bewoners en wij mensen moeten er mee samenleven. In plaats van dood maken, doen we er goed aan van jongs af aan te leren hoe natuur werkt. Kijk eens bij een natuurorganisatie en leer genieten in plaats van vernietigen.

Meer weten:

Doe mee aan de wespentelling: https://www.jaarvandewesp.nl/copy-of-wat-kan-je-zelf-doen

Nature Today is een geweldige site met informatie over natuur. https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=29557

https://www.eis-nederland.nl/actueel/projecten/het-jaar-van-de-wesp

https://wespenstichting.nl/wespeninfo1/wespensoorten

EIS kenniscentrum insecten: https://www.eis-nederland.nl/