Westlanden 26.04.202 – Dankzij tienduizenden tekenbeetmeldingen in 10 jaar tijd via de website Tekenradar.nl, is er meer zicht gekomen op tekenbeten en de ziekte van Lyme die het kunnen veroorzaken.
In de maand april wordt jaarlijks de Week van de Teek gehouden om mensen te waarschuwen voor dit gevaarlijke beestje.
Zo weten we nu dat je in Drenthe de grootste kans hebt op een tekenbeet. Snel een teek verwijderen halveert de kans op de ziekte van Lyme. Ook weten we beter hoe we de ziekte van Lyme kunnen herkennen. Vanaf nu kunnen mensen wekelijks aangeven of ze gebeten zijn. Daardoor is binnenkort op elk moment zichtbaar wat de actuele kans op een tekenbeet is.
Precies tien jaar geleden lanceerden het RIVM en Wageningen University Tekenradar.nl: het citizen science-netwerk voor onderzoek naar en voorlichting over tekenbeten en de ziekte van Lyme. Sindsdien zijn er ruim 80.000 tekenbeten gemeld. Diverse onderzoeken in samenwerking met de Lyme-centra van Amsterdam UMCUniversitair Medisch Centrum en RadboudumcRadboud University Medical Centre leverden veel nieuwe inzichten op. Daardoor weten we beter waar, wanneer en hoe tekenbeten en de ziekte van Lyme vóórkomen, en kan de ziekte eerder worden herkend.
Grootste kans op tekenbeet in Drenthe
De meeste tekenbeetmeldingen kwamen uit Gelderland, Noord-Brabant en Noord-Holland. Het aantal gemelde tekenbeten is in verhouding tot de bevolkingsomvang het hoogst in Drenthe gevolgd door Gelderland, en het laagst in Zuid-Holland. Het aantal tekenbeetmeldingen is het hoogst in juni en juli: ongeveer 50% van alle tekenbeetmeldingen per jaar. Ook vonden we dat bijna 1 op de 5 mensen die een tekenbeet meldden meer dan 1 tekenbeet tegelijk ontdekte. Opvallend was dat volwassenen in iets meer dan de helft van de gevallen een beet op het been hadden. Kinderen hadden juist het vaakst een beet op het hoofd of in de nek. Maar zowel bij volwassenen als kinderen werden beten over het hele lichaam gemeld. Als je een teek aantreft op je lichaam, controleer dan dus ook de rest van je lichaam extra goed.
Snelle verwijdering teek halveert kans op ziekte van Lyme
Wie kreeg er wel en geen ziekte van Lyme na een tekenbeetmelding? Dit zochten we uit. Hierdoor weten we nu dat de kans op ziekte van Lyme na een tekenbeet gemiddeld 2% tot 3% is, ondanks het feit dat 20% van de teken besmet is met de Lymebacterie. Als je de teek snel verwijdert (binnen enkele uren) dan halveert deze kans. Als je de teek laat zitten totdat de teek zich helemaal volzuigt, dan verdubbelt de kans op Lyme. Het onderstreept het belang om na een bezoek aan het groen een tekencheck te doen en teken snel te verwijderen.
Ziekte van Lyme beter herkend
Elk jaar krijgen Nederlanders in totaal anderhalf miljoen tekenbeten, waardoor bij 27.000 mensen de ziekte van Lyme ontstaat. Vaak is dat de vroege vorm van de ziekte met een verkleuring van de huid op de plek van de tekenbeet. We weten door het Tekenradaronderzoek dat het niet altijd een rode ring is. In een derde van de gevallen ziet het er eerder uit als een egale roodachtig gekleurde vlek, die lastiger te herkennen is.
Nu is juist het herkennen van die rode ring of vlek na een tekenbeet zo belangrijk, als eerste verschijnsel van de ziekte van Lyme. Er zijn namelijk nog geen bloedtesten die deze vroege ziekte van Lyme goed kunnen opsporen. Houd daarom de plek van een tekenbeet op de huid tot drie maanden na de beet in de gaten om te zien of er een rode kring of vlek ontstaat.
Gelukkig herstellen mensen met de ziekte van Lyme in de meeste gevallen zonder restklachten na behandeling met antibiotica. Door het onderzoek via Tekenradar.nl weten we nu ook dat van de jaarlijkse 27.000 mensen met de ziekte van Lyme 1000 tot 1500 mensen langdurig klachten houden na behandeling. De precieze oorzaak van deze klachten is nog onbekend.
Nieuw onderzoek via Tekenradar.nl: kans op tekenbeten per week
Op maandag 25 april is een nieuw onderzoek gestart op Tekenradar.nl, waarvoor deelnemers zich kunnen aanmelden. Aan deelnemers wordt gevraagd om elke week door te geven of ze tekenbeten hebben opgelopen. Het is belangrijk om een vaste groep deelnemers ook te laten doorgeven als ze geen tekeneten hebben opgelopen. Dan is veel nauwkeuriger te bepalen wanneer het aantal tekenbeten stijgt of daalt.
“Eerder konden we al kijken naar de aantallen tekenbeetmeldingen op Tekenradar.nl, maar we wisten nooit precies wat de invloed van bijvoorbeeld media-aandacht was op abrupte stijgingen van de aantallen tekenbeten?,” zegt Arnold van Vliet, onderzoeker van Wageningen University.
“Door zoveel mogelijk deelnemers elke week te vragen of ze tekenbeten hebben opgelopen en hoeveel, kunnen we binnenkort de kans op tekenbeten per aantal deelnemers bepalen”. “Zo kunnen we mensen dus veel preciezer laten zien wanneer de kans op tekenbeten het hoogst is”, aldus Kees van den Wijngaard, onderzoeker van het RIVM, “en wanneer dus een tekencheck na een bezoek in het groen nog belangrijker is dan anders”. De onderzoekers benadrukken dat na élk bezoek aan het groen een controle op tekenbeten belangrijk blijft, en dat de meeste mensen na een tekenbeet gelukkig niet ziek worden.
Heeft u een tekenbeet?
Haal de teek snel weg met een puntig pincet of tekenverwijderaar. Tekenbeten kunt u melden op Tekenradar.nl. Op deze website kunt u zich ook aanmelden om elke week door te geven of u tekenbeten hebt opgelopen.