Naaldwijk 05.04.2024 – Is uw gemeente echt groen, gebruiken ze biologische bollen, planten en bomen en is het beheer ook duurzaam?
Pesticide Action Network Netherlands (PAN-NL) heeft in 2023 een oproep gedaan aan alle gemeenten in Nederland, aan te geven of ze rekening houden met de natuur en biodiversiteit bij hun groenbeleid en het beheer van openbare ruimten. Of ze wel of niet giftige bloembollen en planten gebruiken in plantsoenen, wegbermen e.d. Je ziet helaas vooral grootbloemige cultivars waar insecten niet veel aan hebben en heesters die ook weinig nut hebben voor de biodiversiteit. Soms planten ze zelfs nog invasieve soorten! Inheemse soorten worden nog veel te weinig toegepast en wilde flora wordt vaak enthousiast weg geschoffeld, wat vooral schade oplevert.
Vooral het klepelmaaien en gelijk afzuigen betekent dat wel 85% van de insecten de dood vinden, niet doen dus.
Het resultaat leest u in de brochure ‘Groene Gemeenten’ van PAN-NL Welke gemeenten zijn verantwoord bezig, wat zijn hun antwoorden en adviezen en hoe gaan ze de alarmerende teruggang van insecten en vogels tegen. Het zou nu toch wel bekend moeten zijn dat de biodiversiteit volledig aan het instorten is, dat (tot 85 %) insectensoorten zijn verdwenen en dat ook de meeste vogelsoorten in problemen zijn. Verlies aan leefgebied, overmatig gebruik van pesticiden en recreatiedruk zijn belangrijke oorzaken. Toch doen gemeente nog weinig om dat tij te helpen keren. Veelal is het groenbudget niet meer dan 1of 2% van de begroting, soms ietsje meer; een fooi voor de natuur! Daarmee geven ze ook geen goed voorbeeld voor burgers en bedrijven. Uit de streek ‘Het Westland’ hebben geen gemeenten gereageerd!
Ziet u het verschil tussen deze twee foto’s. Het fraaie groene veld op de bovenste foto is raaigras. Daar staat heel Nederland vol mee, het is zeer voedzaam, daarom zijn boeren en ganzen er gek op. Weidevogels hebben hier niets te zoeken.
De onderste foto is een gewone berm in een nieuwbouwwijk. Ook hier is niets te halen voor insecten en vogels. Een dode bedoening welke haaks staat op een gezonde biodiversiteit. Het zijn dus niet alleen de boeren, maar ook gemeenten (en burgers met hun steentuin) die bijdragen aan de achteruitgang van insecten, vogels en dieren. We zijn samen verantwoordelijk!
Het resultaat
Slechts 41 van de 334 gemeenten heeft een antwoord gegeven. 37 zeggen min of meer maatregelen te nemen die overeenkomen met de groene voorstellen van PAN-NL
Sommige gemeenten denken dat er onvoldoende biologische bollen, planten en bomen te koop zijn, maar dat klopt niet, ze zijn er wel. Ook is de wat hogere prijs een drempel. Bij gemeenten is het nauwelijks bekend welke (ecologisch) keurmerken er zijn en waar gifvrije producten kunnen worden gekocht. De vraag is hoe dat bij hoveniers zit?
Toch vreemd want iedereen moet na zoveel jaren en stapels onderzoek toch eindelijk willen snappen dat het verlies aan leefgebied, vernieling van ecosystemen en het gebruik van pesticiden moet worden gestopt. Vooral de dodelijke cocktails waarmee er een stapeling is van gif is een groot probleem, ook voor de mens, want het zit ook in ons voedsel, in ons (regen)water, de bodem en in de lucht.
Een ecosysteem op zichzelf zijn oude bomen zoals deze knotwilgen. Kappen van zo een oude reus kan je niet eens goedmaken met wel 1000 jonge boompjes, zoveel verschil zit er in de biodiversiteitswaarde en overige waarden.
De particulier
We moeten niet alleen naar de gemeente kijken, maar ook de burger zelf en bedrijven moeten ervoor zorgen dat hun tuinen of bedrijfsterreinen; vergroend, biologisch veilig en verantwoord zijn. Dus kies voor een gezonde bodem, biologisch geteelde planten en geen gifgebruik. Gemeenten moeten zelf stoppen met foute inkoop en moeten burgers aanmoedigen geen pesticiden tegen mossen of onkruid te gebruiken. Ook insecticiden tegen mieren, slakken, rupsen en insecten moeten we niet meer toepassen, het kan best zonder, al vergt het enige aanpassing. De sleutel is ‘balans’ zodat vijanden en belagers in evenwicht zijn. Bijvoorbeeld egels, lijsters of kikkers eten (naakt)slakken. En kauwtjes, de koolmees en mussen eten rupsen. Koolmezen eten ook de luizen uit uw planten.
Een opmerking nog voor hondenbezitters, weet dat vlooien- en tekenmiddelen zeer schadelijke effecten hebben op de bodem en het water. Werkzame stoffen in anti-vlooienmiddelen zijn het gevaarlijke fipronil, imidacloprid en fluralaner. Soms zitten er andere werkzame stoffen in zoals pyrethroïden of spinosad. Dit gif is niet alleen slecht voor uw huisdier, maar het komt door dit te gebruiken ook in de natuur terecht.
De ecologische tuin is niet alleen fraai, maar met een slimme keuze is het hele jaar van alles te genieten voor vlinders, vogels en uzelf.
De brochure van PAN-NL
PAN-NL heeft een nuttige brochure samengesteld waarmee gemeente, maar ook de particulier, echt aan de slag kunnen om wel natuurvriendelijk groenbeleid te ontwikkelen.
Een paar punten daaruit:
1. Koop alleen gifvrije planten en bloembollen die SKAL zijn gecertificeerd. Bij het MPS-GreenerGrown 3 sterren label worden alleen biologische middelen gebruikt. Alle andere logo’s beter vermijden. Plantmateriaal met andere certificeringsschema´s of keurmerken zijn meestal wel met chemische pesticiden behandeld en zijn een risico voor insecten en voor mensen.
2. Koop ook alleen potgrond wat turfvrij is.
3. Gemiddeld zitten er 6 verschillende pesticiden op bloeiende sierplanten uit tuincentra, welke vaak dodelijk zijn voor insecten.
4. In (beschermde) natuurgebieden vonden onderzoekers in monsters van vliegende insecten gemiddeld 16,7 verschillende pesticiden. Op de grutto werd in 2023 zelfs 49 soorten gif gevonden. En in een regenwatermonster werd in Naaldwijk in 2023 wel 35 soorten pesticiden gevonden. Dat wil toch niemand! In maart 2024 werd bekend dat tussen 1992 en 2023 de aantallen dagvlinders per soort met 53% zijn afgenomen. Stoppen met vervuiling en gebruik van pesticiden zou toch een ieders prioriteit moeten hebben.
5. Vleermuizen, gierzwaluwen en huismussen, zijn jaarrond beschermde soorten en ook deze zijn in direct gevaar omdat vooral oudere huizen worden geïsoleerd, er dakverandering is en daarmee verlies van broed- en leefplek. Wist u dat 2024 het jaar is van de huismus; want ook die zijn al met ca. 50 % achteruitgegaan.
6. Wilt u meer weten over ecologisch en natuurinclusief tuinieren en vergroenen, neem dan eens contact op met een natuur- of tuinorganisatie in uw gemeente.
7. De hoveniers van ‘De Wilde Weelde zijn het verst met aanleggen van natuurlijke tuinen met een hoge biodiversiteit. Bij hen staat een natuurlijke biologische tuin centraal.
U kunt heel ver gaan om de natuur een kans te geven. Dit huis en tuin gaan geheel op in een natuurlijke omgeving. Het is een feest van leven.
Tips
Hierna een paar tips voor gemeenten en particulieren. Hoe kan je betere keuzen maken, natuurinclusief werken, biologische materialen aanschaffen en het onderhoud van het groen of uw tuin op een gezondere wijze uitvoeren.
1. Gemeenten zouden snel beleid moeten maken via een groenvisie die natuurinclusiviteit centraal stelt. En dat het gebruik van biologisch materiaal wordt vastlegt. Daarbij is het van belang dat ze de natuurwaarden van gebieden inventariseren om te weten welke biodiversiteit er is. En dit ook naar burgers communiceert.
2. Gemeenten moeten trots zijn een pesticidevrije gemeente te worden. En moeten ecologische werkwijzen centraal stellen. Gebruik van pesticiden is buiten de landbouw sinds 2017 al verboden, toch gebeurt het nog. Ook zijn er nog altijd illegale lozingen van verboden middelen.
3. Zoek naar een mix van geschikte geteelde insectvriendelijke soorten en inheemse (wilde) soorten. Dat gaat goed samen in plantsoenen en parkjes. Dit is voor sommige plantsoenen een goede oplossing en ook voor de tuin geschikt.
4. Leg in de gemeente vooral groen aan zonder gekweekte struiken, maar kies voor inheemse flora. Dat is goedkoop, insectvriendelijk, eenvoudig in onderhoud en erg mooi. Door 2 x per jaar te maaien en dit af te voeren ontstaan prachtige bermen en groenstroken. Schoffelen is niet meer nodig.
5. Kies de juiste (inheemse) bomen en struiken, verzorg de bodem en kies de juiste planttechniek. Ook de nazorg moet in orde zijn.
6. Denk niet alleen aan bomen planten, maar zorg voor een kruidlaag, een struiklaag en een boomlaag. Kies zoveel mogelijk inheemse soorten die lokaal goed kunnen groeien.
7. Maak van braakliggend land tijdelijke natuur.
8. Zet groots in op ontstenen en vergroenen, zowel in de openbare ruimte als in de particuliere tuin en het bedrijventerrein.
9. Echt duurzame hoveniers zijn die van Wilde Weelde, zij werken milieubewust aan een natuurrijke omgeving vanuit een ecologische visie. Openbaar Groen en bermen – Wilde Weelde
10. Wees er zeker van dat er bij de teelt of daarna géén chemische bestrijdingsmiddelen zijn toegepast. Kies ecologisch veilige planten en bollen met keurmerken zoals: SKAL. Bij het GreenerGrown 3 sterren label worden alleen biologische bestrijdingsmiddelen gebruikt.
Keurmerken als Select Plant, MPS, het Milieukeur certificaat, ‘On the way to Planet Proof’, Select Plant en NL Greenlabel geven géén garantie dat er geen pesticiden zijn gebruikt, liever niet kopen dus. Wilt u meer weten: https://www.pan-netherlands.org/keurmerken-plantmateriaal/
Vraag ook eens bij een lokale natuur- of tuinorganisatie voor tips en advies, volg een cursus of doe mee met een natuurwerkgroep.
Een natuurexcursie van Natuurlijk Delfland naar het voedselbos in Vlaardingen
Het document waar dit artikel naar is geschreven van PAN_NL is hier te downloaden. https://www.pan-netherlands.org/groene-gemeenten/
Wilt u nog meer weten over natuurlijk tuinieren, biocrow https://biocrow.nl/ en samen aan de slag, dan is Rini Biemans in Rotterdam een inspirerend voorbeeld. https://www.dokterbiemans.nl/single-post/de-biocrow-1
Gemengde struiken langs wegen en bermen in samenspel met wilde flora zijn ideaal voor insecten en vogels. Deze fraaie stonden langs de Maasdijk, maar helaas gekapt, nu ligt het er verloren bij!