Westlanden 27.09.2023 – De provinciale staten- en waterschapsverkiezingen van afgelopen 15 maart zijn goed verlopen, maar legden meer druk op de gemeenten.
Op de verkiezingsdag hebben zich weinig tot geen incidenten voorgedaan en de opkomst was met respectievelijk 58,8 en 53,6% hoger dan voorgaande verkiezingen. Wel hebben deze verkiezingen een zeer grote druk gelegd op gemeenten. Met de vervroegde Tweede Kamerverkiezing van 22 november in aantocht zijn er verschillende maatregelen genomen om de druk op de gemeenten en vrijwilligers te verkleinen en het verkiezingsproces zo voorspoedig mogelijk te laten verlopen.
Uit gesprekken met gemeenten tijdens en na de verkiezingen kwam naar voren dat deze verkiezingen lastiger uitvoerbaar waren dan voorgaande verkiezingen. Onder andere door de dubbele verkiezing, de grote stembiljetten en een hogere opkomst dan verwacht. Ook de nieuwe regels rond de telling en uitslagvaststelling zorgden voor extra impact: in veel gemeenten is tot diep in de nacht doorgeteld. Dat gaat nu niet meer gebeuren.
Inmiddels zijn de gemeenten alweer druk met de voorbereidingen voor de Tweede Kamerverkiezing van november. Op dit moment is het beeld dat dit goed verloopt en zijn er geen signalen dat er problemen zijn bij de organisatie van de verkiezing. BZK heeft samen met de Kiesraad, de Vereniging Nederlandse gemeenten (VNG), de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB) gekeken welke mogelijkheden er zijn om gemeenten te ondersteunen bij de komende verkiezing.
Zo is in de instructies verduidelijkt hoe om te gaan met onverklaarde verschillen bij de telling. Na op woensdagavond één keer alle stemmen te hebben geteld, kunnen stembureaus stoppen met tellen. Bij eventuele telverschillen worden de stemmen van dat stembureau de volgende dag opnieuw geteld. Deze instructies moeten voorkomen dat de stembureaus tot diep in de nacht blijven tellen. Ook de Kiesraad is bezig met het vergemakkelijken van processen om de gemeenten te ondersteunen, bijvoorbeeld bij het gebruik van de ondersteunende software die gemeenten gebruiken het optellen van de stemmen (OSV2020). Daarnaast ondersteunt BZK gemeenten met een wervingscampagne bij het vinden van voldoende stembureauleden.