Teveel medicijnresten in het oppervlaktewater

Nederland 19.01.2024 – Uit onderzoek van het RIVM is vast komen staan dat teveel medicijnresten in het oppervlaktewater terecht komen.

Uit dit onderzoek blijkt dat 5 pijnstillers die zonder recept te koop zijn het oppervlaktewater belasten. Diclofenac, ibuprofen en naproxen vormen een risico voor het watermilieu.

De voorgestelde Europese norm voor diclofenac wordt zelfs op de helft van de onderzochte plaatsen overschreden. Dat kan schadelijk zijn voor het milieu. Het is daarom belangrijk om artsen en consumenten hierover te informeren en wanneer dit mogelijk is te kiezen voor de milieuvriendelijkste pijnstiller.

Medicijnresten in water kunnen schadelijk zijn voor dieren die er leven. Het RIVM heeft voor 5 vrij verkrijgbare pijnstillers bepaald hoeveel van de werkzame stof via het riool in het oppervlaktewater terechtkomt. Door deze gegevens te vergelijken met de risicogrenzen zijn de risico’s bepaald. Ook is er gekeken wat het betekent voor de kwaliteit van het oppervlaktewater wanneer een andere pijnstiller gebruikt wordt.

De onderzochte pijnstillers zijn: paracetamol, aspirine, naproxen, ibuprofen en diclofenac. Vooral van diclofenac komt er teveel in het oppervlaktewater terecht. Dit komt omdat deze pijnstiller vaak als gel op de huid wordt gesmeerd. Het grootste deel daarvan spoelt weg via douchen of het wassen van kleding. Ook ibuprofen en naproxen vormen een risico voor het oppervlaktewater. Paracetamol en aspirine belasten het water minder.

Handelingsperspectief: kies bewust en gebruik gepast
Het is belangrijk pijnstillers niet onnodig te gebruiken. Dit heet gepast gebruik. Daarnaast is de keuze voor paracetamol of aspirine beter voor de waterkwaliteit dan de keuze voor diclofenac, naproxen of ibuprofen.

Bij de keuze voor een pijnstiller zijn de werkzaamheid en veiligheid voor de patiënt het belangrijkst. Hoe de milieubelasting van pijnstillers het best kan worden meegenomen in de verschillende behandelrichtlijnen moet nog uitgezocht worden. Op die manier kunnen zorgprofessionals bewust kiezen voor de minst milieubelastende pijnstiller.

Ook moet samen met andere instanties worden uitgezocht hoe consumenten voorlichting kunnen krijgen, zodat ze voor de minst milieubelastende pijnstiller kiezen.

Doel: minder medicijnresten in het oppervlaktewater
De waterkwaliteit staat in Nederland onder druk. Tegelijk gebruiken we steeds meer medicijnen. De mens vormt de belangrijkste route van medicijnresten naar het oppervlaktewater. Via het toilet, afspoeling van het lichaam, of via het wassen van kleding komen ze in het oppervlaktewater terecht.

De rioolwaterzuivering kan medicijnresten niet goed uit het water halen. Dit levert risico’s op voor het watermilieu en maakt de bereiding van drinkwater moeilijker. Het is daarom belangrijk om te voorkomen dat medicijnresten in het oppervlaktewater terechtkomen.

De Ketenaanpak Medicijnresten uit Water richt zich op het terugdringen van de hoeveelheid medicijnresten die in het watermilieu terechtkomt. Deze aanpak richt zich op de hele keten: van de ontwikkeling, productie en toepassing van medicijnen, tot aan de zuivering van het water.