Naaldwijk 20.05.2024 – De VN heeft 22 mei 2024 uitgeroepen tot de dag van de biodiversiteit. In Nederland is het van 18 tot en met 26 mei 2024 daarom de ‘Week van de Biodiversiteit’.
Helaas heeft de komende coalitie van PVV, VVD, BBB en NSC vrijwel géén oog voor natuurherstel en de enorme biodiversiteitsproblemen, erger nog is dat veel van de problemen worden ontkend. Dat belooft weinig goeds.
De natuur kachelt achteruit De natuur in de wereld en ook in Nederland staat onder druk en de biodiversiteit is in gevaar. Soorten sterven massaal uit of gaan achteruit in aantal. Juist in gebieden met veel economische ontwikkeling, verstening en weinig (gezonde) natuur, is de biodiversiteit in gevaar. Bijvoorbeeld met de weidevogels gaat het slecht. De kuststrook is belangrijk als ecologische hoofdstructuur en ook daar staat de biodiversiteit onder druk.
Tot wel 80 % zijn in sommige gebieden insecten, planten, dieren en ander leven verdwenen als gevolg van menselijk handelen, industrialisering, woningbouw, verstening, intensieve landbouw etc. Natuurgebieden verarmen in soorten, mede door overmaat aan Stikstof en andere uitstoot. Ontbossing, overbevissing, gebruik van bestrijdingsmiddelen, vervuiling van de bodem, het water en licht- en luchtvervuiling, zijn belangrijke oorzaken van de problemen met de natuur. Dat is met name voor de mens een probleem.
Bloemrijke bermen zijn mooi en rijk aan biodiversiteit. Helaas worden ook deze bermen vaak illegaal kortgemaaid!
Voedselvoorziening
Het is moeilijk mensen te overtuigen dat het echt niet goed gaat met de aarde, met de natuur omdat niemand meer weet hoe rijk de natuur was. In 1850 was de biodiversiteit op een hoogtepunt. Stoppen we het proces van achteruitgang niet dan komt zelfs de voedselvoorziening in gevaar. De alarmbel wordt telkens wereldwijd geluid, maar nog lang niet door ieder gehoord. De tijd om herstel nog mogelijk te maken is bijna op.
Biodiversiteitsverdragen en -dagen
In 1992 sloten 193 landen de VN ‘Conventie inzake Biologische Diversiteit’ (CBD), het Biodiversiteitsverdrag. Ze beloofden plechtig te werken aan biodiversiteitsherstel.
De definitie die toen werd vastgesteld luidt ‘Biodiversiteit is de variatie in organismen uit de hele wereld, waaronder terrestrische, mariene en andere aquatische ecosystemen en de ecologische verbanden waar ze deel vanuit maken; de diversiteit betreft de variatie binnen soorten, tussen soorten en tussen ecosystemen’.
In 2010 riep de VN het biodiversiteitsjaar uit. 22 mei 2010 was de werelbiodiversiteitsdag. Nederland heeft daar toen weinig gevolg aan gegeven. Groei & Bloei Westland heeft voor kinderen toen wel een leuke biodiversiteitstocht georganiseerd in het Prinsenbos.
Biodiversiteitsactie en maken van insectenhotelletjes, van Groei & Bloei Westland 2010
In 2015 riep de Paus de mensheid op beter voor de aarde te zorgen, haar niet te vernielen, maar te beschermen, dat staat in de Groene encycliek ”Laudato Si”. Toch bleef het binnen de kerken daarna verrassend stil.
In 2018 riep de VN alwéér op tot een wereldwijd biodiversiteitakkoord, voor de mensheid is dat véél belangrijker dan het klimaatakkoord. Want intussen was bekend dat voedselzekerheid en leef kansen voor de mens sterk afhangen van een gezonde biodiversiteit waarbinnen bestuiving door insecten, vleermuizen en vogels een zeer grote rol spelen. Wist u dat gewasbescherming door wespen, vogels en vleermuizen (om er een paar te noemen) cruciaal is. Zij brengen naar hun jongen met name rupsen, mieren en andere soms schadelijke insecten waar boeren last van hebben. Vogels zoals spreeuwen, kauwtjes en meeuwen eten in het boerenland emelten en andere schadelijke insecten. Spuit u gif, dan gaan de jonge vogels dood!
In 2018 luidde het WNF (Wereld natuur fonds) via hun ‘Living Planet report’, de noodklok omdat de biodiversiteit alsmaar verder achteruitging. Men stelde achteruitgang vast van al 60 % in de populatie van 4005 onderzochte soorten wereldwijd. Ook in Nederland nemen populaties van veel soorten sterk af, zoals de weidevogels, waaronder onze nationale vogel de Grutto. Die achteruitgang is ook bij insecten dramatisch en wel boven 80 %.
Het WNF noemt als oorzaken: verlies aan leefomgeving, overexploitatie (intensief gebruik van land), klimaatverandering, verontreiniging (van bodem en water) en invasieve soorten (verdringing). Ook lichtverontreiniging is een toenemend probleem.
Bloeiende bermen samen met de rijkdom van gemengde struiken zijn voor insecten en vogels van groot belang. En het is ook nog eens erg mooi.
19 december 2022 weer een COP-verdrag
Een aantal belangrijke doelen met concrete streefcijfers en deadlines zijn:
• Minimaal 30% van land, zoetwater en kust en zee effectief beschermd in 2030
• Afname van introductie van invasieve soorten met minimaal 50% in 2030
• Minimaal 50% afname van vervuiling tot niveaus die niet schadelijk zijn voor biodiversiteit in 2030, inclusief overtollige nutriënten en risico’s van bestrijdingsmiddelen
• Afschaffing, uitfasering en ombuiging in 2030 van minimaal 500 miljard US dollar per jaar aan subsidies en andere stimuleringsregelingen die schadelijk zijn voor biodiversiteit.
• Mobiliseren van minimaal 200 miljard US dollar per jaar voor nationale biodiversiteit strategieën in 2030, waarvan minimaal 30 miljard voor ontwikkelingslanden.
• Belangrijke toevoeging ten opzichte van de eerdere wereldwijde afspraken is de erkenning van de bijdrage en rechten van inheemse volkeren en lokale gemeenschappen als beheerder van belangrijke gebieden voor de wereldwijde biodiversiteit. Met daarbij de afspraak dat zij bij besluitvorming over hun leefgebieden dienen te worden betrokken. In oktober 2024 is de volgende COP conferentie.
https://unric.org/nl/biodiversiteitsakkoord-bereikt-op-cop15/
Na 18 jaar praten is op 4 maart 2023 het VN-akkoord over bescherming van de biodiversiteit in de volle zee. Gelukkig blijkt dat als actief natuur wordt beschermd, hersteld en uitgebreid, herstel van biodiversiteit mogelijk is.
2024 dus opnieuw een VN biodiversiteitsdag.
https://www.un.org/en/observances/biological-diversity-day
Heel bijzonder is de gehakkelde aurelia die onze tuin soms bezoekt.
Biodiversiteitsdoelen voor 2030 in Nederland
Op 19 december 2018 heeft een brede maatschappelijke beweging in Den Haag het ”herstelplan voor biodiversiteit” gepresenteerd. Prof. dr. Louise Vet (directeur van het op de Wageningse Campus gevestigde Nederlands Instituut voor Ecologie NIOO-KNAW ) riep op tot mee doen. Hier ligt een unieke kans voor gemeenten actief te werken aan herstel van natuurlijke waarden en natuurkwaliteit.
Deze brede maatschappelijke beweging die op 19 december 2018 een nieuwe aanpak voor natuurherstel presenteerde wordt gedragen door kennisinstituten, milieuorganisaties, natuurorganisaties, bedrijven, een bank en landbouwvertegenwoordigers.
Het motto is ”samenwerken” om het biodiversiteitsverlies te herstellen, want het gaat nu echt niet goed. Zij roepen eenieder op zich aan te sluiten. Herstel van biodiversiteit is van levensbelang voor de mens. Een rijkere gevarieerde natuur is de basis voor ons welzijn en onze welvaart. De openbare ruimte, natuurgebieden, de kust, landbouwgebieden, wegbermen, waterbergingen, groene daken, maar ook de eigen tuin (en het ontstenen daarvan), zijn essentieel voor de biodiversiteit. We kunnen de omgeving variëren met houtwallen, hagen, wilde bermen en ruige bosjes. Het bodemleven kan worden versterkt door te stoppen met kunstmest en gif en zo zijn er nog veel meer mogelijkheden.
Doordat iedereen een positieve bijdrage kan leveren, wordt het herstel van biodiversiteit een verantwoordelijkheid en zorg van ons allemaal. In het Deltaplan Biodiversiteitsherstel staan o.a. de volgende doelen:
• Verbeteren van de aantrekkelijkheid van het landelijk gebied voor planten en dieren;
• In 2030 zijn natuurgebieden effectief met elkaar verbonden en worden optimaal beheerd;
• Stimuleren van nuttige insecten en een vruchtbare bodem;
• Creëren van gunstige leefomstandigheden voor wilde dieren en planten op agrarisch land;
• Natuurvriendelijke inrichting van bermen, dijken, bedrijventerreinen en ander openbaar groen. Daardoor ontstaat een fijnmazig netwerk waar wilde dieren en planten kunnen floreren.
Voor meer informatie: download het Deltaplan biodiversiteit.
https://www.samenvoorbiodiversiteit.nl/pdf/Deltaplan-Biodiversiteitsherstel-samengevat.pdf
Hebt u al eens de fraaie platbuiklibelle gezien en weet u hoe die leeft?
Zelf meedoen, leuk en spannend
De week van de biodiversiteit is een mooi moment om (samen met uw gezin) de biodiversiteit te onderzoeken. Observeer tussen 18 en 26 mei 2024 zoveel mogelijk planten en dieren en help zo om de biodiversiteit in kaart te brengen. U kunt dat gewoon in uw eigen tuin of straat doen. U doet beslist leuke waarnemingen in een natuurgebied, een bloemrijke berm of parkje. Uw waarnemingen kunt u registreren via de gratis app Obsidentify. Deze app geeft als u een foto maakt van een insect of plant, direct de naam en u kunt het voor iedereen zichtbaar maken. U kunt ook meedoen met inventariseren van planten, huismussen, gierzwaluwen, vleermuizen en andere soorten. Heel leuk, ook voor kinderen. Natuurorganisaties geven hiervoor ook leuke workshops of interactieve bijeenkomsten. https://waarneming.nl/apps/obsidentify/
Dit Hondskruid, een wilde orchidee groeit gewoon langs de weg in Westland, helaas slechts op één plek.
Tips:
1. Leg maximaal 35% verstening in uw tuin en maak van de rest een groen geheel.
2. Gazon heeft vrijwel geen biodiversiteitswaarde, dat is ook zo met exoten als de olijfboom, palmboom e.d. Maak liever een (inheemse) beplanting. Kies goede (eventueel gekweekte) waardplanten en combineer met inheemse soorten. Koop alleen biologisch geteelde planten en gebruik aarde zonder veen. Belangrijke veengebieden worden voor potgrond afgegraven en dat is slecht voor de biodiversiteit en slecht voor het klimaat omdat er dan heel veel CO2 en Methaan vrijkomt.
3. Gebruik geen bestrijdingsmiddelen, geen Roundup en geen bijtende stoffen als azijn of chloor in de tuin of op bestrating.
4. Geen harde erfafscheiding, maar een mooie plantenhaag.
5. Hang nestkastjes op, uit de zon en zo dat de kat er niet bij kan. Houdt de kat vooral tijdens het broedseizoen binnen, zeker in de avond en nacht.
6. Water in de tuin is belangrijk, het trekt vlinders, libellen, vogels en diertjes aan. Kan het niet, doe dan alleen een watersteen of waterloopje. U kunt ook de regenpijp afkoppelen en het water in de tuin laten lopen. Een regenton is altijd nuttig.
7. Natuurorganisaties helpen u: Natuurlijk-Delfland/Westland, het Platform Groen Westland en Groei & Bloei, zetten zich regionaal in voor versterken van de natuur en de biodiversiteit.
Het plan LeefbosWestland 2016, het Groenmanifest 2017, het herstelplan groen en natuur 2018 en Ecologisch maaibeleid 2023, zijn hiervan enkele voorbeelden.
Ook fruitbomen, zoals deze peer trekt met hun bloesem vele insecten.
Enkele links
https://wetten.overheid.nl/BWBV0001136/1994-10-10
http://www.biodiversiteit.nl/nederlandse-overheid-biodiversiteit/biodiversiteitsverdrag-cbd
https://www.iucn.nl/nieuws/nieuw-wereldwijd-akkoord-om-biodiversiteit-te-redden-is-een-feit/
Groenauteur Aad van Uffelen