Academische vrijheid wereldwijd onder druk

Utrecht 09.10.2024 – In het afgelopen jaar zijn 391 incidenten gemeld waarbij wetenschappers en studenten werden tegengewerkt, ontslagen, onderdrukt of zelfs vervolgd.

Dat staat in het jaarlijkse rapport Free to Think van mensenrechtenorganisatie Scholars at Risk (SAR) dat vandaag is verschenen. “Academische vrijheid staat wereldwijd onder druk”, zegt directeur-bestuurder Mirjam Huisman van de Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF, de Nederlandse partner van SAR.

Het rapport van SAR geeft een beeld van de stand van de academische vrijheid in de wereld. Het UAF zet zich al jaren in voor wetenschappers in nood en heeft zich onlangs gecommitteerd om opnieuw actief te worden in Scholars at Risk (SAR). SAR is een internationaal netwerk dat zich inzet voor de bescherming van de academische vrijheid.

Door de voortdurende druk op de academische vrijheid wereldwijd is het essentieel om deze te beschermen. Huisman: “Als wetenschappers niet in vrijheid kunnen werken of zelfs vervolgd worden vanwege hun werk, is dat afschuwelijk. Academische vrijheid is een van de hoekstenen van de democratie. Het is belangrijk dat we deze wetenschappers beschermen.”

Uit het rapport blijkt onder meer dat er in Rusland vijftien wetenschappers ontslagen werden, omdat ze zich kritisch uiten over de overheid binnen hun onderzoeken. Maar niet alleen in autoritaire regimes, ook in open en democratische samenlevingen zijn incidenten gemeld. Vooral werd er regelmatig hard opgetreden tegen wetenschappers en studenten die meningen hadden verkondigd over het conflict in Israël en de bezette Palestijnse gebieden. Huisman: “Wij zien een groeiend ongemak in de samenleving en ook binnen onderwijsinstellingen om dit onderwerp zonder waardeoordeel bespreekbaar te maken. Ook daarmee staat de academische vrijheid onder druk.”

Het UAF wil graag in samenwerking met SAR en Nederlandse onderwijsinstellingen academische posities in Nederland creëren voor wetenschappers in nood zodat ze hun academische werk kunnen voortzetten op een veilige en vrije plek. Daarbij wordt verder gedacht aan een mentoringprogramma en de organisatie van een conferentie om de kennis rond wetenschappers in nood te vergroten. “Op die manier kunnen we een bijdrage leveren aan de academische vrijheid die zeker niet vanzelfsprekend is”, aldus Huisman.

Het UAF begeleidt gevluchte studenten, professionals en wetenschappers bij hun omscholing, bijscholing en aansluiting op het Nederlandse onderwijssysteem en de arbeidsmarkt. Met persoonlijke begeleiding, financiële ondersteuning, en toegang tot netwerken helpt de organisatie hen hun kennis, talenten en ambities ten volle te benutten. Zo streeft het UAF naar snelle, duurzame en volwaardige participatie in de samenleving. In samenwerking met overheids- en onderwijsinstellingen en het maatschappelijk middenveld werken we aan een toekomst waarin vluchtelingen hun weg vinden en hun potentieel realiseren. Jaarlijks ondersteunt het UAF ruim 3.200 gevluchte studenten, professionals en wetenschappers.