Kabinet helpt slimme Nederlanders de markt op

Den Haag 28.01.2025 – Stille stofzuigers, effectievere medicijnen om kanker te genezen, goedkopere technieken om windmolenparken aan te leggen en innovatieve batterijen. Het zijn voorbeelden van uitvindingen van wetenschappers in Nederland die je het liefst zo snel mogelijk op grote schaal in ons leven ziet. Daarom biedt het kabinet een groep wetenschappers een begeleidingstraject op maat aan, om hun innovaties snel op de markt te krijgen. Minister Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) trekt voor de komende zeven jaar in totaal 19,39 miljoen euro uit. Wetenschappers kunnen zich vanaf vandaag inschrijven.

Van idee naar praktijk
Het tweejarige programma voor wetenschappers, dat Faculty of Impact heet, houdt het midden tussen een opleiding bedrijfskunde op maat en het daadwerkelijk oprichten van een bedrijf. Wetenschappers krijgen praktijkgerichte trainingen over onder andere het oprichten van een bedrijf, marketing, octrooien, financieringsmogelijkheden, presentatievaardigheden. Gegeven door mensen uit de praktijk. Zoals ondernemers, investeerders, juristen en octrooideskundigen. De wetenschappers verkennen gedurende die twee jaar onder begeleiding van die mensen ook de markt, financieringsmogelijkheden en zetten dus daadwerkelijk stappen op weg naar het realiseren en in de praktijk brengen van hun idee.

Innovatieve wetenschap benutten
Inmiddels bestaat de Faculty of Impact twee jaar. Het idee voor dit programma komt uit Berkeley en is opgepakt door onder andere Prins Constantijn, van Techleap en UNL. Zij zagen kansen om het idee ook in Nederland te starten. NWO sloot zich hierbij aan en stelde geld ter beschikking om een pilot te draaien. NWO voert de selectieprocedure uit. De eerste tien wetenschappers hebben het programma afgerond, en 14 anderen zijn nu bijna een jaar bezig. De resultaten zijn goed, daarom stelt Bruins nu voor zeven jaar geld beschikbaar. Ook universiteiten dragen bij. Het is de verwachting dat in die tijd ongeveer 100 wetenschappers het programma kunnen volgen. Zij kunnen zich jaarlijks inschrijven. Alleen de innovatieve ideeën met marktpotentie en impact worden geselecteerd. Een commissie van experts, ingesteld door NWO, beoordeeld de plannen. Idee achter het programma is om het potentieel van wetenschap meer te benutten. Zeker nu er minder geld voor onderzoek en wetenschap is, is het zonde als mooi onderzoek op de plank blijft liggen. Het programma is zo opgezet dat in de toekomst meer wetenschappers begeleid kunnen worden, als daar geld voor is.

Eerste resultaten veelbelovend
De eerste resultaten zien er veelbelovend uit. Enkele voorbeelden van wetenschappers die op weg zijn richting een toepassing die van waarde is voor de maatschappij:

CO2 uit de zee en op ons bord
CO2 in het zeewater is een groot probleem voor het klimaat en de verzuring van zeewater. Rose Sharifian van de TU Delft heeft een techniek bedacht om CO2 uit zeewater te halen, en die CO2 vervolgens gebruiken om groenten mee te laten groeien op kwekerijen. Haar eerste installatie werkt inmiddels, en is te zien bij de Afsluitdijk.

Gerichte kankerbehandeling
Sebas Pronk en Irati Beltran Hernandez van de Universiteit Utrecht hebben een nieuwe manier uitgevonden om kanker te bestrijden. Kankermedicijnen worden met een infuus toegediend, maar werken pas als ze de kankercellen hebben gevonden. Zodra ze binnen zijn gedrongen in de kankercellen, worden de medicijnen geactiveerd met licht. Zo kan kanker veel gerichter behandeld worden. Eerste testen laten veelbelovende resultaten zien.

Windmolenparken op zee slimmer bouwen
Windmolens op zee zijn van groot belang voor het opwekken van groene energie. Maar de aanleg ervan gebeurt nu vaak door ze hard in de bodem te heien, met grote machines. Dat levert veel herrie op en is slecht voor het milieu. Stas Verichev, van de TU Delft, heeft een manier uitgevonden om windmolens met een draaiende beweging de grond in te trillen. Minder overlast, goedkoper, en beter voor het milieu. De eerste proeven met buizen van beperkte diameter zijn inmiddels succesvol verlopen.

Stille stofzuigers
Mohammad Kojourimanesh van de TU Eindhoven heeft een technologie ontwikkeld die thermos-akoestisch geluid kan reduceren. Hoe fijn is het als een stofzuiger geen geluid meer maakt als je stofzuigt. Dit kan ook voor bijvoorbeeld warmtepompen die dan bijna geen geluid meer maken en dan makkelijker in woningen zijn in te passen. Deze wetenschapper heeft inmiddels contracten met grote bedrijven die huishoudelijke apparaten en warmtepompen maken. Zijn techniek is in principe ook geschikt voor bijvoorbeeld vliegtuigen.

Batterijen zonder zeldzame metalen
We maken steeds meer gebruik van batterijen, onder andere voor de opslag van duurzame energie. Probleem: die worden gemaakt van lithium, en andere zeldzame metalen. Aytac Yilmaz van TU Delft vond een batterij uit die gemaakt is van ijzer, lucht en water, bestanddelen die veel goedkoper en makkelijker te winnen zijn. Inmiddels is hij in gesprek over eerste pilots van zijn batterijen in Nederland en Duitsland en zijn er plannen voor een eerste pilot fabriek om de batterijen te gaan produceren.

Longkanker beter opsporen
Van alle soorten kanker eist longkanker de meeste dodelijke slachtoffers. Dat komt onder andere omdat het vaak laat wordt ontdekt. Joric Oude Vrielink van de TU Eindhoven heeft robottechnologie ontwikkeld waarmee veel preciezer biopten van verdachte plekken genomen kunnen worden. Kanker kan zo eerder worden opgespoord, met grotere kans op genezing. Hij heeft eerste succesvolle testen van onderdelen van de technologie gedaan en is nu bezig aan integratie in de scanners.

Slokdarmkanker detecteren met minicamera
Anouk Post van de VU ontwikkelde een camera met het formaat van een pil. Onderzoek naar slokdarmkanker wordt daarmee veel minder pijnlijk, goedkoper en sneller. En omdat kanker sneller opgespoord kan worden, is er meer kans op goede behandeling voor patiënten. De eerste patiënten zijn met deze techniek getest in de praktijk, en er lopen inmiddels verkennende gesprekken met diverse investeerders.