Stand van zaken pesten op scholen

Westland 03.02.2025 – Westlanders.nu kreeg de laatste tijd signalen binnen dat pesterijen, in een aantal gevallen binnen en buiten schooltijd, uit de hand lopen.

Kinderen die mikpunt zijn – meestal door groepen kinderen – die hen tijdens schooltijd, maar ook daarbuiten via social media en soms tot aan huis stelselmatig pesten. Wanhopige ouders die na melding daarvan bij de scholen het gevoel kregen dat de pestkoppen teveel de handen boven het hoofd worden gehouden. Leraren en leidinggevenden doen wat ze kunnen om hetzes tussen leerlingen te voorkomen, maar soms is dat niet afdoende zo blijkt uit de praktijk.

De redactie deed een oproep om de uitwassen daarvan te melden, waarop veel reacties los kwamen. Pesten is van alle tijden en gebeurt nog vaker buiten het schoolplein, en in bepaalde gevallen is het buitensporig. Dat leidde recent tot iemand die in het ziekenhuis moest worden opgenomen. Dan wordt het strafrechtelijk en gaat nog een stapje verder. Van de paar ernstige incidenten die gemeld zijn, is Westlanders.nu toegezegd dat die opnieuw worden bekeken en overlegd zal worden met betrokkenen.

Toeval of niet, maar de onderwijsinspectie heeft maandagochtend het volgende bericht over 2024. Dat gaat over het totaal aantal gemelde incidenten, waaronder pesten.

‘De vertrouwensinspecteurs van de Inspectie van het Onderwijs zien opnieuw een toename in het aantal dossiers. Dat blijkt uit het meest recente overzicht. Deze cijfers laten zien dat er in totaal 2317 dossiers zijn geregistreerd. Dit zijn er 165 meer dan vorig schooljaar en zelfs 574 meer dan in 2021-2022.

Fors meer dossiers in primair en voortgezet onderwijs

De stijging van 165 dossiers is vooral zichtbaar in het primair en voortgezet onderwijs. In het primair onderwijs zijn dit jaar 1270 dossiers geregistreerd, tegen 1005 vorig jaar en 880 in 2021-2022. In het voortgezet onderwijs zijn dit jaar 801 dossiers aangelegd, vergeleken met 772 vorig jaar en 657 in 2021-2022. Dit betekent dat het aantal dossiers ieder schooljaar fors groeit.

Ieder jaar meer unieke meldingen

Het aantal unieke meldingen is dit jaar opnieuw gestegen naar 3657, een toename van 532 ten opzichte van de 3125 meldingen vorig jaar. De maand juni sprong eruit met 529 nieuwe meldingen. Niet eerder in de geschiedenis van het meldpunt werden meer dan 500 meldingen in 1 maand verwerkt.

Afname dossiers seksueel geweld, maar stijging beklaagden met taken belaste personen

In het schooljaar 2023-2024 registreerde de vertrouwensinspectie 377 dossiers over seksueel geweld, waar seksueel misbruik en seksuele intimidatie onder valt. Dit is een afname ten opzichte van de 470 dossiers in 2022-2023, op een totaal van 2152 dossiers.
Opvallend is de zorgwekkende stijging in dossiers waarbij de beklaagde een met taken belast persoon is, zoals een leraar of conciërge. In 2022-2023 betrof dit 91 van de 152 dossiers (60%), terwijl dit in 2021-2022 ging om 79 van de 139 dossiers, een iets lager percentage.
Voor seksuele intimidatie is deze trend niet zichtbaar. In 2023-2024 is in 149 van de 281 dossiers de beklaagde een met taken belast persoon.

Psychisch geweld in primair en voortgezet onderwijs

Het aantal dossiers over psychisch geweld stijgt al jaren. Daarbij gaat het steeds vaker over ernstig en langdurig pesten. Dit schooljaar zijn er 1187 dossiers met dit kenmerk geregistreerd, een aantal dat elk jaar toeneemt. Welke opvallende ontwikkelingen zijn waarneembaar in de sectoren?

Primair onderwijs: 708 van de 1187 dossiers

In het primair onderwijs is psychisch geweld een groeiend probleem. Zowel de ernst als de duur van dit geweld neemt toe. Meer dan de helft van de dossiers over psychisch geweld heeft betrekking op langdurig en ernstig pesten.

Voortgezet onderwijs: 375 van de 801 dossiers

In het voortgezet onderwijs ziet de vertrouwensinspectie al langere tijd een toename van dossiers over psychisch geweld. Dit schooljaar zijn er 375 dossiers geregistreerd, een stijging ten opzichte van voorgaande jaren. Hiervan gaat 202 dossiers over (ernstig) pesten, meer dan de helft.

• Scholen waar sprake is van psychisch geweld, zoals pesten, lukt het onvoldoende om de verstoorde groepsdynamiek door dit psychisch geweld te doen stoppen. De vertrouwensinspecteurs vinden dit zorgelijk vanwege de aanzienlijke gevolgen van pestgedrag.
• In zowel het primair als voortgezet onderwijs signaleert de vertrouwensinspectie een toename in de ernst van psychisch geweld. Dit verschuift steeds vaker naar dreigende uitingen, waaronder (be)dreigingen met fysiek geweld en/of wapens.

Ook toename fysiek geweld met soms blijvend letsel tot gevolg

Helaas constateert de vertrouwensinspectie steeds ernstigere vormen van fysiek geweld – in zowel het primair als voortgezet onderwijs.Ook blijft het aantal dossiers over fysiek geweld al jarenlang toenemen. Zo zijn dit schooljaar zijn 623 dossiers geregistreerd, waaronder 185 gevallen van (zware) mishandeling, soms met blijvend letsel als gevolg.

Zorgelijke constatering

• De vertrouwensinspectie ziet een zorgwekkend verband: het niet tijdig herkennen, erkennen en aanpakken van pesten kan leiden tot escalaties, zoals vechtpartijen en in sommige gevallen zelfs mishandelingen.

Over de stijging

De vertrouwensinspectie richt zich in dit overzicht op de aantallen en doet geen onderzoek naar de achtergronden en redenen voor de toename. Hierdoor worden geen inhoudelijke conclusies getrokken.

Meer informatie over de vertrouwensinspectie en de meld-, overleg- en aangifteplicht vindt u op de pagina over de Vertrouwensinspecteurs.