Monument van katholiek leven door ruiming graven bedreigd 

Naaldwijk 02.08.2020 – Het met ruiming bedreigde historische RK-kerkhof aan de Dijkweg in Naaldwijk is een monument van katholiek sociaal leven.

Daarom heeft het Genootschap Oud Westland bij de gemeente bezwaar aangetekend tegen de voorgenomen ruiming van de graven. De RK Adrianusparochie heeft een plan ingediend om alle ruim 300 graven te laten ruimen. In de vergunning wordt deze ruiming camouflerend met herinrichting aangeduid. Het opgehoogde deel van het kerkhof wordt tot vlak boven het maaiveld afgegraven, de coniferen worden gekapt. Nabestaanden krijgen tot oktober de tijd om hun grafzerk op te halen.

De geschiedenis van het kerkhof is nauw verbonden met die van de katholieke kerk in Naaldwijk. Tot 1970 werden alle Naaldwijkse katholieken aan de Dijkweg begraven. Nadat de katholieke eredienst vanaf het begin van de tachtigjarige oorlog meer dan 200 jaar verboden was, mocht in 1787 weer een parochie worden opgericht. Tot die tijd werd gebruik gemaakt van een schuilkerk aan de Zwartendijk. De eerste katholieke kerk kwam aan de Dijkweg te liggen. Deze kerk werd in 1870 vervangen door nieuwbouw. Deze intieme kerk was echter slechts een kort bestaan gegund. De toren was niet goed gefundeerd en dreigde los te scheuren van het schip van de kerk. Afbraak was noodzakelijk. In 1931 werd naar de nieuwe Adrianuskerk aan de Molenstraat verhuisd.

Tot dat jaar stond de katholieke kerk precies op de plek waar nu zich de voorhof van de begraafplaats met de Pieta van Albert Termote bevindt. Daarnaast lag de in 2009 gesloopte Pastorie De Harmonie. De robuuste witgepleisterde Pastorie vormde vele jaren de entree van het dorp. De grond voor de dodenakker werd in 1828 door de parochie aangekocht. Pastoor Jacobus Mazza van de Adrianusparochie zegende het kerkhof datzelfde jaar in. Twee jaar later wordt hij zelf op ‘zijn kerkhof’’ begraven. De steen van de uit Amsterdam afkomstige pastoor Mazza bevindt zich nog in originele toestand op het graf. 

Priestergraven
De begraafplaats bevat nog een aantal andere beschermingswaardige graven zoals het priestergraf waarin zes priesters hun laatste rustplaats hebben gevonden waaronder enkele bekende pastoors van Naaldwijk zoals 19de eeuwse pastoors Van Dinther en Saagsveld. In de twintigste eeuw kwamen daar Van Lijnschoten, Wierdels en Van den Bergh en de rector van het Martinusgesticht Jac. Vijverberg bij en boer Hofstede, die zijn boerderij en vermogen aan de kerk naliet. Na afbraak van de boerderij werden op zijn grond kerk en pastorie gebouwd. Tevens bevat de kerkhof een zustergraf. Hierin werden de zusters Dominicanessen van Neerbosch begraven, die in Naaldwijk werkzaam waren in het onderwijs aan de RK meisjesschool en de zorg in het Martinusgesticht aan de Dijkstraat.

Op het kerkhof bevinden zich ook twee oorlogsgraven van militairen, die beiden op 10 mei 1940 zijn gesneuveld. De 19-jarige Naaldwijker Jacobus Bronswijk sneuvelde bij de verdediging van vliegveld Waalhaven in Rotterdam en Eduard Michels uit Amsterdam liet het leven nabij het voormalige café De Pet vlakbij de Heenweg. De graven geven een goed beeld van het sociale leven in Naaldwijk. De duurdere familiegraven zijn doorgaans van bekende families uit de middenstand of de tuinbouw. De slagersfamilies Van Leeuwen en Kester beschikten over een familiegraf evenals de schoenenhandel Van Alphen

Schoolhoofd
Zoon Gerard Kester uit de bekende slagersfamilie werd pater kruisheer. Hij is als missionaris in 1965 in Congo vermoord. ,,Het was een vrolijke opgewekte man’’, weet een oudere Naaldwijker zich nog te herinneren. ,,Ik zie zijn ronde blozende gezicht nog zo voor me’’. Een andere bekende Naaldwijker, die aan de Dijkweg ligt begraven, is schoolhoofd G. Biezeno. ,,Een man, die veel wist en gemakkelijk dingen kon uitleggen’’, zegt een oud leerling. ,,Hij maakte de selectie wie naar een kostschool ging. Twee van zijn zonen werden pater dominicaan. Een zoon verliet het seminarie vlak voor hij gekleed zou worden en werd later hoofdonderwijzer. Hij was getrouwd met onderwijzeres Nel van Giezen. Biezeno senior vervalste in de oorlog persoonsbewijzen en had op zolder 14 à 15 typmachines staan. De man was ontzettend precies. Hij zocht net zolang totdat hij de juiste letters had om documenten te vervalsen.’’

Op het kerkhof ligt eveneens architect Adriaan Dessing, die vele woningen in Naaldwijk tekende. Een bekend ontwerp van hem is slagerij Van Leeuwen in de Rembrandtstraat. Dessing had een bijbaan als organist in de Adrianuskerk. Een ander bekend fenomeen is Naaldwijk was de religieuze winkel van de familie Braun in de Molenstraat, waarvan Jacobus Braun aan de Dijkweg in Naaldwijk zijn laatste rustplaats vond. ,,Half Naaldwijk had een kerststal van Braun’’, zegt een Naaldwijker uit eigen herinnering. ,,Braun verkocht ook religieuze boeken en beelden.’’ Het gaat het Genootschap echter niet alleen om graven van bekende families. Ieder graf telt. Het Kerkhof is een ensemble van het sociale leven van katholiek Naaldwijk in de twintigste eeuw.