Wandelen langs bunkers in Zuid-Holland

Hoek van Holland 15.04.2017 – In de Tweede Wereldoorlog bouwden de Duitsers van Noorwegen tot Zuid-Frankrijk de Atlantikwall.

Ook Zuid-Holland was belangrijk in deze verdedigingslinie die het westen van het Derde Rijk moest beschermen tegen een geallieerde aanval. Er is steeds meer aandacht voor dit nog jonge historische erfgoed. De gids Wandelen langs de Atlantikwall in Zuid-Holland stuurt de wandelaar langs de restanten van dit megalomane militaire project stuurt.

Meer dan 75 jaar na het eind van de oorlog is er volgens initiatiefnemer Merel van der Linden nog veel te zien: “Bunkers zijn natuurlijk wel bekend bij mensen, maar ook deze liggen soms verborgen onder ogenschijnlijke duinen. Zigzaggende sporen in het landschap zijn resten van loopgraven.”

Het zijn niet alleen deze militaire overblijfselen die aandacht krijgen tijdens de wandeling, ook de invloed van de bouw op het landschap wordt duidelijk: “Je ziet de veranderingen in kustplaatsen door de sloop vanwege de aanleg van verdedigingswerken, en ontdekt dat waterwegen oorspronkelijk als anti-tankgracht zijn aangelegd.

Het diverse kustlandschap in Zuid-Holland is prachtig. Een route loopt door een bijzonder natuurgebied zoals Hollands Duin bij Wassenaar, een ander laat het menselijk ingrijpen zien, zoals in Hoek van Holland en Oostvoorne, rond de Maasvlakte.”

Nederlanders die door diverse omstandigheden in contact kwamen met de bunkerstelling doen hun verhaal in dagboekfragmenten. Unieke en soms nooit eerder gepubliceerde archiefbeelden geven een beeld van het dagelijks leven van de Duitse soldaten bij hun bunkers. “We hebben drie militair-historische experts onderzoek laten doen en de routes laten schrijven.

Zo krijg je allerlei onbekende verhalen te weten”, aldus Van der Linden. “In Oostvoorne hebben bijvoorbeeld honderden Wolga-Tataren gezeten die voor de Duitsers vochten. In Den Haag vreesde de 17-jarige Riet van Gaalen elke dag voor V2-raketten die vanuit die plaats naar Engeland werden geschoten. Dat ging nog wel eens mis, waarbij zo’n raket in de stad neerstortte en slachtoffers maakte.”

De routes zijn rondwandelingen van gemiddeld 8 km in de omgeving van onder meer Katwijk, Wassenaar, Scheveningen, Hoek van Holland, Oostvoorne en op Goeree en lopen door zowel natuurgebieden als dorpen en steden. Die combinatie zorgt voor tien afwisselende routes langs de Zuid-Hollandse kust. “Een aantal bunkers langs de route is ingericht als musea”, vertelt de initiatiefneemster, “deze geven een impressie van hoe de bouwwerken er in de oorlog uit zagen en vertellen nog meer lokale geschiedenis”.

De 144 pagina’s tellende wandelgids wordt op zaterdag 6 mei gepresenteerd in Fort 1881 in Hoek van Holland.