College geeft uitleg over wateroverlast in De Lier

De Lier 08.03.2014 – De fractie Westland Verstandig-LEO 2.0 heeft het College vragen gesteld over de wateroverlast tijdens hevige regenval in De Lier op 13 oktober 2013.

Ingevolge het bepaalde in artikel 26 van uw “Reglement van Orde voor vergaderingen en andere werkzaamheden van de Raad van de gemeente Westland 2013”, beantwoorden zij, in samenwerking met het Hoogheemraadschap van Delfland, deze vragen als volgt:

De fractie van Westland Verstandig-LEO 2.0 heeft de volgende vragen:

1. 1.    Kloppen de genoemde feiten en waarnemingen? Zo neen, welke niet en graag toelichten.

Hoeveelheid neerslag
De feiten ten aanzien van de hoeveelheid neerslag die is gevallen kloppen. Uw waarneming dat het in de periode voor het weekend van 12/13 oktober nagenoeg droog is geweest klopt ook. Echter, dit moet in samenhang worden bekeken met de grondwaterstand. De ondergrond was voor aanvang van de bui van 12-13 oktober al nat. Dat blijkt uit de gemeten grondwaterstanden in De Lier. Begin september is er veel regen gevallen, waardoor de grondwaterstand sterk is gestegen. De grondwaterstand daalde daarna weer, maar de neerslag op 9, 10 en 11 oktober zorgde er voor dat deze op 12 oktober, dus vóór aanvang van de bewuste bui, alweer hoog was.

Dieselpomp N468
Er is op 12 oktober inderdaad voor bemalen (10 cm). Voordat wij ingaan op uw overige waarnemingen, willen wij eerst benadrukken dat de dieselpomp bij het gemaal langs de N468 (in de buurt van Loonbedrijf Van der Kooij) sinds het plaatsen van het nieuwe gemaal géén officiële functie meer heeft. Het nieuwe gemaal heeft veel meer capaciteit, waardoor de oude dieselpomp niet meer gebruikt wordt. Uw waarneming dat de dieselpomp niet aan stond klopt dus, maar dit hoefde ook niet omdat deze pomp geen onderdeel meer uitmaakt van het beheerprotocol. Later in het weekend is de dieselpomp wel aangezet als noodpomp.

In de beeldvorming is de indruk ontstaan dat een bemalingsachterstand is opgelopen doordat de oude dieselpomp niet functioneerde. Wij benadrukken dat er geen 1 op 1 relatie bestaat tussen het water op straat in De Lier en het niet functioneren van de genoemde dieselpomp. De beperkte afvoersnelheid onder de weg, de lage dorpelniveaus van de huizen en de beperkte mogelijkheid om het water lokaal vast te houden zijn veel bepalender dan de beschikbare pompcapaciteit. Zeker bij zo’n korte hevige bui. Ook als de pomp wel meteen was aangegaan, had dat de overlast niet voorkomen.

Riolering
In figuur 2 in de bijlage is terug te lezen dat de neerslag begon om 21.00 uur en het om 00.20 uur nog harder is gaan regenen. Om 2.05 uur werd de hoogste waterstand in de riolering bereikt, waardoor het overtollige water op straat kwam en de huizen met de laagste dorpelniveaus in liep.

Hoeveelheid neerslag in 24 uur
Er is 89 mm gevallen in 24 uur. Dit is een gemiddelde en kan lokaal erg afwijken. Het Hoogheemraadschap van Delfland kiest ervoor om de beelden van de neerslagradar te gebruiken. De ervaring heeft geleerd dat die gegevens dichtbij de werkelijke hoeveelheid regen staan.

1. 2.    Hoeveel neerslag is in De Lier gevallen tussen zaterdagavond 12 oktober 20:00 uur en zondagnacht 13 oktober 2:00 uur? Het verzoek is om in de beantwoording gebruik te maken van officiële gegevens (van het KNMI).

Het KNMI heeft geen stations in de omgeving van De Lier waar de neerslag met tijdintervallen kleiner dan 1 etmaal wordt gemeten (zie http://www.knmi.nl//klimatologie/images_algemeen/stations.jpg). Delfland beschikt over een netwerk van (niet door het KNMI gekalibreerde) regenmeters. De grafiek in figuur 2 (bijlage) toont de neerslag die is gemeten bij het dichtst bij De Lier zijnde meetstation van het Hoogheemraadschap van Delfland. Er is tussen 12 oktober 20.00 uur en 13 oktober 02.00 uur 32+10=42 mm neerslag gevallen, waarvan 32 mm in de periode van 0:00 tot 02:00 uur. De exacte hoeveelheid regen in De Lier is niet door Delfland gemeten, maar zal hier dicht bij in de buurt liggen.

De neerslagradarbeelden (gecorrigeerd met de automatische en handmatig afgelezen neerslagstations van het KNMI) in figuur 3 in de bijlage laten voor de genoemde periode een vergelijkbare neerslagsom zien voor De Lier (tussen 39 en 44 mm).

1. 3.    Is die hoeveelheid neerslag in circa 5 uren echt uitzonderlijk geweest of zou die wellicht jaarlijks kunnen vallen? Denk ook aan de vele clusterbuien die we de laatste 15 jaren hebben gehad in de nazomers als de temperatuur van de zee hoger is?

Volgens de neerslagstatistiek van het KNMI (tabel 1 in de bijlage) komt het landelijk eenmaal per 20 jaar voor dat er 42 mm neerslag in 5 uur tijd valt. Met andere woorden, de overschrijdingsfrequentie is een keer in de 20 jaar. In verband met de ligging van Westland aan de kust, houdt het Hoogheemraadschap van Delfland in haar oppervlaktewatersysteem rekening met 10 % extra regen ten opzichte van de in tabel 1 opgenomen neerslagsommen.

De kans dat een gebeurtenis met deze overschrijdingsfrequentie jaarlijks optreedt is klein.

1. 4.    Hoe vaak is vanaf 1998 ergens in het Westland een dergelijke hoeveelheid neerslag in relatief korte tijd gevallen? 

Het KNMI beschikt in deze omgeving over 3 handmatige meetstations waar etmaalsommen worden geregistreerd, namelijk in Hoek van Holland, Maasland en Honselersdijk. Daarnaast beschikt het KNMI over een automatisch meetstation in Hoek van Holland waar 10 minutensommen worden geregistreerd.

Volgens de metingen van het automatische KNMI-station Hoek van Holland is na 1998 bij vier gebeurtenissen de 5-uursom van 42 mm overschreden, te weten op 5-8-2001, 19-9-2001, 30-7-2002 en, 6-8-2002. De bui van 13 oktober 2013 was in Hoek van Holland minder extreem dan in Westland.

1. 5.    Gegeven de hoeveelheid neerslag van de vorige vraag, hoe komt het dan dat de capaciteit van de (tijdelijke) opvang- en afvoercapaciteit die hoeveelheid niet heeft kunnen verwerken?

De regenbui die in de genoemde periode (12 oktober 20:00 uur tot 13 oktober 2:00 uur) is gevallen, is groter dan waar het rioleringssysteem op is berekend en conform het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan aan moet voldoen. Uiteraard blijven wij zoeken naar maatregelen om wateroverlast in De Lier in de toekomst zoveel mogelijk te beperken. Daarbij is het uitgangspunt dat de kosten maatschappelijk acceptabel moeten zijn.

1. 6.    Wanneer is de mobiele noodpomp bijgeplaatst en daadwerkelijk gaan pompen? Hoeveel capaciteit heeft pomp en hoe verhoudt die capaciteit zich tot het gemaal en de dieselpomp, welke tot zondagmiddag niet gefunctioneerd heeft, toen het wel nodig was?  

De noodpomp was om 06.00 uur operationeel (zondagochtend 13 oktober). Om 14.00 uur is deze pomp weer uit bedrijf genomen. De capaciteit van de noodpomp is vergelijkbaar met de dieselpomp.

1. 7.    Is de conclusie dat het gemaal + dieselpomp , mits direct functionerend als dat nodig is, samen voldoende zijn voor dit soort regenvalsituaties of is extra capaciteit nodig en zo ja hoeveel?

Deze conclusie is niet correct. De bemaling van de Kralingerpolder (oppervlaktewater) is voldoende en kent zelfs een overcapaciteit gezien de normering. Zoals eerder aangegeven, wordt de dieselpomp daarbij niet meegerekend. Bij een functionerende dieselpomp is dus nog meer capaciteit aanwezig. Echter, zelfs als de dieselpomp eerder aangegaan zou zijn, zou overlast zijn ontstaan, omdat ook andere factoren van invloed zijn op het wel of niet ontstaan van wateroverlast.

1. 8.    Op welke wijze vindt er regulier onderhoud plaats op de noodvoorzieningen en zijn er controles van de noodvoorzieningen kort vooraf aan dreigende grote neerslag? Wie ziet daarop toe? 

Gemalen en noodvoorzieningen worden periodiek gecontroleerd door het Hoogheemraadschap van Delfland, via een geautomatiseerd onderhoudsbeheersysteem. Dit systeem genereert automatisch via de onderhoudsplanning de betreffende werkorders. De noodpompen worden elk half jaar geïnspecteerd en onderhouden.

De betreffende reservebemaling maakt geen onderdeel uit van het neerslagprotocol, wat wil zeggen dat voorafgaand aan een dreigende grote bui geen extra controle plaats vindt. Op basis van het neerslagprotocol van Delfland worden gemalen en reservebemalingen ingezet om een dreigende overlast te verkleinen dan wel te voorkomen.

Tot slot
In het weekend van 12/13 oktober is sprake geweest van hevige regenval. Wij betreuren het dat deze voor een aantal inwoners overlast heeft veroorzaakt. Niet alleen de hoeveelheid neerslag is bepalend voor het al dan niet ontstaan van wateroverlast, maar ook de eerder gevallen hoeveelheid neerslag, het jaargetijde, de afvoer naar en capaciteit van de riolering en het oppervlaktewatersysteem.

Westland is de afgelopen zestig jaar steeds verder verhard door het groeien van de kernen en het areaal glastuinbouw. Daardoor komt het water snel terecht in het riool en de sloten. Het is belangrijk te blijven zoeken naar innovatieve oplossingen om water langer vast te houden. Dat doen wij samen met het Hoogheemraadschap van Delfland en het bedrijfsleven, maar ook inwoners hebben hierin een verantwoordelijkheid. Met elkaar werken wij aan een waterproof Westland. 

Wij gaan er vanuit samen met het Hoogheemraadschap van Delfland uw vragen met deze brief voldoende te hebben beantwoord.

Burgemeester en wethouders van Westland,

de secretaris,                       de burgemeester,