Tekst en uitleg € 3,9 miljoen overschrijdingskosten sociaal domein

Westland 08.12.2019 – Op 22 oktober hebben B&W vragen ontvangen van de fractie Westland Verstandig over ‘Overschrijdingen sociaal domein’.

Ingevolge artikel 42 van het Reglement van Orde informeren zij u als volgt.  

Inleiding
Het College komt plotsklaps met een budgetoverschrijding op het sociaal domein van € 6.242.000,– waarvan € 3.9 miljoen veroorzaakt zou zijn door de stijgende kosten van de Jeugdzorg. Het College geeft aan “dat zij met de gemeenteraad in gesprek gaat om te zoeken naar maatregelen om deze kostenstijging om te buigen”

Vraag 1   
Aangegeven wordt dat het nadeel op Jeugdzorg € 3.9 miljoen is, maar dat is een saldo bestaande uit een overschrijding van de begroting in 2019 met ruim € 7.9 miljoen waarop dan een aftrek komt een meevaller via het Gemeentefonds en een opname uit de reserve Sociaal Domein van € 600.000,–. Daardoor is het saldo € 3.9 miljoen. Klopt dit? Waar komt het bedrag van € 3.3 miljoen vandaan? 

Antwoord 1 
De overschrijding op jeugdhulp in de begroting 2019 bedraagt € 7,9 mln (zie pagina 11 Prorap). In de meicirculaire is 3,4 mln ontvangen voor het sociaal domein. Daarnaast wordt het geraamde restant van de reserve sociaal domein(€ 0,6 mln) ingezet voor de dekking van deze overschrijding. Per saldo bedraagt het nadeel hiermee € 3,9 mln. Het bedrag uit de meicirculaire betreft een deel compensatie voor volumegroei en prijsindexatie binnen het sociaal domein en ruim € 1,4 mln, zijnde het aandeel van Westland van het door het rijk voor 3 jaar toegezegde bedrag van € 300 mln per jaar. Onduidelijk is waar u op doelt met het bedrag van 3,3 miljoen.  

Overschrijding jeugdzorg                          -7,9
Inkomsten gemeentefonds sociaal domein +3,4
Onttrekking reserve sociaal domein           +0,6
Nadeel jeugdzorg                                     – 3,9 

Vraag 2 
Aangegeven wordt dat door preventie maatregelen die veel geld gekost hebben een  besparing zou volgen. Die besparing blijft uit. Waar is het fout gegaan? 

Antwoord 2
Uw conclusie dat het fout is gegaan is delen wij vooralsnog niet. Bekend is dat de inzet van preventieve maatregelen zich pas na langere tijd uitbetaalt.  

Vraag 3 
Aangegeven wordt dat in 2015-2019 extern personeel is ingehuurd ten laste van het zorgbudget. Alleen al de kosten van uitbreiding van de formatie Sociaal Domein zijn € 750.000,–. Gaarne uitleg van die passage uit de Prorap. 

Antwoord 3 
In de eerste jaren na de decentralisatie is er voor gekozen om beperkt vast personeel aan te trekken voor de nieuwe taken en daarnaast te werken met externe inhuur en medewerkers met tijdelijke contracten. In het Westlandprogramma is het besluit genomen om dit externe en tijdelijke personeel om te zetten naar vast personeel, omdat er inmiddels voldoende inzicht is in welke formatie er voor de nieuwe taken benodigd is. Het externe personeel is in die jaren gedekt uit de beschikbare middelen binnen het sociaal domein. Maar door de verdere stijging van de jeugdzorgkosten in 2018 en 2019 is er geen ruimte meer om de kosten voor het omzetten van het ingehuurde personeel naar vast personeel te dekken waar dit in eerdere jaren nog wel mogelijk was. Het structurele effect is verwerkt in de Begroting 2020-2023 

Vraag 4 
Het College geeft aan dat er maatregelen zijn ingezet om kostenstijgingen om te buigen. Vervolgens worden een aantal weinig concrete zaken genoemd onder paragraaf 7 op het einde. Kan het College exact aangeven welke maatregelen genomen worden. Daarvoor is nodig dat het College ook aangeeft wat de oorzaken van de uitloop van €7.9 miljoen zijn boven de begroting. Kan het College die oorzaken aangeven omdat de wethouder eerder met de mond vol tanden stond en dat hij geen redenen kon noemen? 

Antwoord 4
In vrijwel geheel Nederland stijgen de kosten voor de jeugdhulp. Er zijn veel pogingen gedaan om die stijging te verklaren. Er is echter geen eensluidend beeld hierover. Hierover is veel gepubliceerd. Oorzaken kunnen worden gezocht in de wijze waarop het stelsel is vormgegeven door het Rijk. Illustratief is een recent artikel uit Trouw van 23 oktober 2019 “Help gemeenten zorg betaalbaar te houden” 

Ook in de regio Haaglanden zijn analyses verricht. Hieruit blijkt dat oorzaken ook te vinden zijn in het handelen van verwijzers, aanbieders en cliënten. Hiervoor verwijzen wij u naar ons schrijven van 19-9-2019 en het Kurtosis-rapport, dat geagendeerd was voor de commissie MO van 9-92019. 

De effecten van de sturingsmaatregelen om kostenstijgingen te beperken, zullen nog niet op korte termijn zichtbaar zijn en zullen naar verwachting ook niet voldoende zijn om de nieuwe kostenstijgingen het hoofd te bieden. Momenteel bereiden we aanvullende maatregelen voor, hierover wordt u binnenkort geïnformeerd. Daarnaast worden in november en december raadsbijeenkomsten over dit onderwerp ingepland.  

Vraag 5 
Waarom heeft het College pas nu kort voor de Prorap melding gemaakt van het grote tekort? Wanneer was het College bekend met dat grote tekort? 

Antwoord 5
In de 1ste actualisatie 2019 is met betrekking tot het sociaal domein gemeld dat er voor het sociaal domein vanaf 2020 structureel €9,4 miljoen extra nodig is. Dit is inmiddels opgenomen in de begroting 2020. Tevens is er voor 2019 een waarschuwing afgegeven over de oplopende tekorten en dat hierover in de ProRap 2019 een update zal worden opgenomen.  Na de laatste actualisatie van het H10 inkoopbureau van september is in beeld gekomen dat de prognose van de kosten 2019 voor Zorg In Natura (ZIN-Jeugd) nog verder zullen stijgen in 2019 t.o.v. 2018. Deze prognose en de werkelijke cijfers over 2019 zullen geanalyseerd worden zodat er een beeld ontstaat wat het eventuele structurele effect is op hetgeen in de Begroting 2020 2023 is verwerkt. 

Vraag 6
Heeft het College nog wel de controle over de uitgaven als zou blijken dat men pas kort voor de aankondiging vorige week kennis nam van het tekort? 

Antwoord 6
Het college heeft beperkt controle over de uitgaven. De oorzaak hiervan is voor een belangrijk deel gelegen in de wijze waarop het Rijk het stelsel heeft ingericht. Bijvoorbeeld: In het belang van het kind en op basis van de zorgplicht zegt de gemeente vaak ja, waar de W et Langdurige Zorg of passend onderwijs geen oplossing biedt. Het college is voornemens daar waar mogelijk hier aanvullende maatregelen voor te nemen. 

Vraag 7 
Is het niet toevallig dat nu wel kort voor de Prorap dat tekort blijkt omdat dat het laatste moment is waarop het grote tekort nog rechtmatig kan worden gemaakt doordat de Raad de Prorap vaststelt en daarmee de uitgaven achteraf goedkeurt? 

Antwoord 7
De jeugdzorguitgaven vormen een open einde regeling. Over zogenaamde regelingen bepaalt het BBV dat begrotingsoverschrijdingen (bij het opmaken van de jaarrekening) wel onrechtmatig zijn, maar niet mee tellen niet voor het accountantsoordeel. 

Vraag 8
Hoe heeft het kunnen gebeuren dat SKT te veel (€ 790.000,–) ontving? 

Antwoord 8 
Voor het uitvoeren van de werkzaamheden heeft het SKT in 2017 en 2018 € 5,8 mln ontvangen. In beide jaren heeft het SKT niet dit volledige bedrag uitgegeven maar bleef de realisatie binnen het beschikbare budget. De overschotten waren 6% en 4%. Onder aftrek van een gevormde risico reserve bij het SKT van € 300.000 zijn de overschotten aan de gemeente teruggestort.