Westlanden 20.11.2023 – Minister de Jong wil de huurprijzen in de vrije sector aan banden leggen middels de Wet betaalbare huur, maar de Raad van State heeft ernstige twijfels in hoeverre dit gaat werken in de praktijk.
Het is onduidelijk of de Wet betaalbare huur de woningzoekende helpt en of deze wet leidt tot voldoende betaalbare huurwoningen. Een reëel risico is dat het wetsvoorstel leidt tot verkoop van huurwoningen en minder nieuwbouwhuurwoningen. In dat geval zal het aanbod in de vrije huursector eerder af- dan toenemen, waar uiteindelijk de mensen die een huurwoning zoeken niet mee zijn geholpen. Het is onduidelijk hoe dit risico wordt beheerst. Dat staat in het advies over de Wet betaalbare huur van de Afdeling advisering van de Raad van State.
Tot nu toe zijn alleen de huurprijzen in de sociale huursector gereguleerd. Aan woningen in de vrije sector bestaat momenteel een tekort waardoor de huurprijzen stijgen. Het doel van de regering is voldoende betaalbare huurwoningen voor middeninkomens. Zij stelt daartoe voor om ook de huurprijzen in de vrije sector te gaan reguleren. Het voorstel is om het woningwaarderingsstelsel (WWS) uit de sociale huursector uit te breiden tot een deel van de vrije huursector. Die regulering gaat dan gelden tot een huurprijs van € 1.123 per maand. Daarnaast wordt met het voorstel het vaststellen van de maximale huurprijs op grond van het WWS, voor zowel de vrije sector als de sociale sector, verplicht.
Voldoende betaalbare huurwoningen cruciaal
Er zijn grote problemen op de huurmarkt. De Afdeling advisering begrijpt dat de regering daar wat aan moet doen. Het positieve effect van het verplicht maken van het WWS voor de sociale sector is volgens de Afdeling advisering goed toegelicht. Voor een goede doorstroming op de woningmarkt moet er ook voldoende aanbod van betaalbare huurwoningen in de vrije sector zijn. Daar maakt de Afdeling advisering de volgende opmerkingen over.
Oorzaken van schaarste
De huidige hoge huren worden veroorzaakt door schaarste in het aanbod van huurwoningen, terwijl de vraag aanhoudend groot is. De regering besteedt in het wetsvoorstel onvoldoende aandacht aan de oorzaken van deze schaarste en de wisselwerking tussen de sociale sector, de koopmarkt en de vrije huursector. De Afdeling adviseert dieper in te gaan op die oorzaken en op de vraag hoe dit wetsvoorstel hier invloed op heeft.
Risico op krimpende huursector
De voorgestelde regulering van de vrije huursector heeft als reëel risico dat eigenaren van huurwoningen en investeerders niet langer bereid zijn om in de huurmarkt te investeren en zich terugtrekken. Dat zou leiden tot een krimpend aanbod van huurwoningen. Dit is nadelig voor mensen die een huurwoning zoeken en voor de doorstroming op de woningmarkt, dat de regering met dit wetsvoorstel juist wil stimuleren. De regering motiveert niet overtuigend dat het risico van een krimpend aanbod voldoende wordt beheerst en dat de voorgestelde regulering effectief is om niet alleen in betaalbare maar ook in voldoende huurwoningen te voorzien.