Nederland 11.03.2023 – De financiële schade en het aantal registraties van bankhelpdeskfraude zijn in 2023 afgenomen.
Dit blijkt uit de jaarcijfers van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) en de politie. Het gemiddelde bedrag dat de fraudeurs buitmaken bij een slachtoffer is flink gedaald. ‘Het lijkt erop dat onze gezamenlijke maatregelen hun vruchten beginnen af te werpen’, reageert portefeuillehouder Theo van der Plas.
Bankhelpdeskfraude is wanneer criminelen zich voordoen als bankmedewerker en een slachtoffer wijsmaken dat het geld op zijn of haar bankrekening niet meer veilig is. Eenmaal overtuigd, moeten de slachtoffers hun geld (al dan niet met ‘hulp’) ‘tijdelijk’ veiligstellen op een zogenaamde kluisrekening. Dit geld komt dan bij de criminelen terecht. In de afgelopen jaren nam deze vorm van fraude flink toe. Waar de politie in 2019 enkele tientallen gevallen van bankhelpdeskfraude registreerde, waren dat 7458 in 2022. Het aantal registraties in 2023 (6970) laat voor het eerst een lichte daling zien.
.JPG)
Omvang financiële schade neemt af
De omvang van de in aangiften vermelde financiële schade van bankhelpdeskfraude daalt ook; van 56,1 miljoen euro in 2022 naar 33,7 miljoen in 2023. Daarnaast daalt het gemiddelde schadebedrag dat slachtoffers melden, van gemiddeld 13.770 euro in 2020 tot 6771 euro in 2023.
‘We zien voor het eerst een voorzichtige kentering in dit fenomeen’, reageert Theo van der Plas, programmadirecteur Digitalisering en Cybercrime. ‘De politie heeft de afgelopen jaren flink ingezet op de opsporing van daders en het voorlichten van burgers. Het lijkt erop dat dit z’n vruchten begint af te werpen. Hierbij werken we nauw samen met de banken. Ook zij hebben meegeholpen aan dit resultaat met diverse interventies. Zo hebben de banken een daglimieten verlaagd voor het overmaken van grote sommen geld en zijn tijdsloten ingebouwd zodat deze niet met één druk op de knop op een andere rekening staan.’ Ook monitoren banken beter bij verdachte transacties en melden zij deze bij de politie.
Jonge daders, oudere slachtoffers
Van 2019 tot 2023 deed de politie 167 (kleine en grote) opsporingsonderzoeken waarin bankhelpdeskfraude een rol speelde. Op basis van de onderzoeken en registraties zijn in totaal 1878 unieke verdachten aangehouden. ‘Het gaat vooral om jonge daders die zich richten op oudere slachtoffers’, weet Van der Plas. ‘Uit onze cijfers blijkt dat meer dan 80 procent van de verdachten jonger is dan 40 jaar, terwijl bijna 80 procent van de slachtoffers ouder is dan 60. De criminelen zijn gericht op zoek naar deze kwetsbare groep slachtoffers om zoveel mogelijk geld buit te maken. Daarom blijft het zo belangrijk om mensen preventief voor te lichten. Ook dit doen we samen met de banken, Ministeries van J&V en bijvoorbeeld EZK, maar ook met ouderenorganisaties. Daarnaast is het belangrijk dat slachtoffers aangifte doen.’
Veel mensen doen geen aangifte uit schaamte of omdat ze denken dat het geen zin heeft. Maar aangifte doen is belangrijk omdat je daarmee niet alleen opsporing mogelijk maakt, maar ook helpt om verder slachtofferschap te voorkomen. Niet altijd door opsporing, maar bijvoorbeeld ook doordat frauduleuze bankrekeningen en websites dan eerder geblokkeerd of uit de lucht worden gehaald. ‘Wij blijven oproepen om bij dit soort delicten aangifte te doen, omdat die informatie van het slachtoffer onderdeel is van de grotere puzzel of net het ontbrekende puzzelstukje kan zijn.’
Landelijke aanpak
De politie kent sinds 2022 een landelijke aanpak onder de naam Operatie Centurion, dat toeziet op het vergroten van de opvolging van aangiften van online criminaliteit. Aangiftes worden geclusterd en opgepakt in de eenheid waar de verdachten wonen. Daarnaast werkt de politie in de integrale aanpak online fraude samen met banken, telecomsector, OM en gemeenten, om bankhelpdeskfraude en andere vormen van online criminaliteit breed te bestrijden. In deze aanpak zet de politie meer dan ooit in op publiek-private samenwerking waardoor bijvoorbeeld bankrekeningen sneller te blokkeren zijn en/of malafide sites uit de lucht gehaald kunnen worden. Zo waren Telecomsector, banken en politie succesvol in het tegengaan van spoofing van telefoonnummers van banken.